Bảo hiểm y tế - trụ cột an sinh trong chiến lược giảm nghèo bền vững
Bảo hiểm y tế đang ngày càng khẳng định vai trò là một trong những trụ cột quan trọng của hệ thống an sinh xã hội, góp phần trực tiếp vào mục tiêu giảm nghèo bền vững ở Việt Nam. Đến hết năm 2024, 100% hộ nghèo trên cả nước đã được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí, giúp người dân tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe thiết yếu, giảm thiểu rủi ro tái nghèo do chi phí khám, chữa bệnh.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, từ năm 2022, Việt Nam chính thức áp dụng chuẩn nghèo đa chiều, đánh giá nghèo không chỉ dựa trên thu nhập mà còn dựa vào mức độ thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch và thông tin.
Cách tiếp cận này phù hợp với thông lệ quốc tế, tiệm cận các khung đánh giá của Ngân hàng Thế giới (WB) và Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP), đồng thời đặt chính sách bảo hiểm y tế vào vị trí then chốt trong chiến lược giảm nghèo.
Nhờ triển khai đồng bộ các chính sách an sinh, giai đoạn 2021-2025, công tác giảm nghèo của Việt Nam đạt nhiều kết quả nổi bật.
Tỷ lệ hộ nghèo cả nước giảm từ 5,2% năm 2021 xuống còn 1,93% năm 2024, vượt mục tiêu Quốc hội giao. Tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số giảm bình quân 4,45% mỗi năm. Hơn 1,3 triệu lượt hộ nghèo và cận nghèo được vay vốn tín dụng chính sách để phát triển sinh kế; trên 90.000 hộ được hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà ở; hàng nghìn công trình hạ tầng thiết yếu được đầu tư tại các địa bàn khó khăn.
Song hành với các chính sách phát triển sinh kế và hạ tầng, bảo hiểm y tế được xác định là “lá chắn” giúp người nghèo yên tâm chăm sóc sức khỏe.
Thống kê của Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho thấy, trong giai đoạn 2021-2025, hơn 15 triệu lượt người nghèo đã được khám, chữa bệnh bằng thẻ bảo hiểm y tế.
Nhà nước hỗ trợ 100% mức đóng cho hộ nghèo, 70% cho hộ cận nghèo; nhiều địa phương chủ động huy động thêm nguồn lực để hỗ trợ toàn bộ chi phí còn lại, bảo đảm người dân được bao phủ bảo hiểm y tế đầy đủ.
Cùng với đó, mạng lưới y tế cơ sở tiếp tục được củng cố. Hiện cả nước có hơn 11.000 trạm y tế xã đạt chuẩn quốc gia, tạo điều kiện để người dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, tiếp cận dịch vụ y tế kịp thời, chất lượng ngay tại địa phương. Nhờ vậy, gánh nặng chi tiêu y tế, một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tái nghèo, đã được giảm thiểu đáng kể.
Nhằm tiếp tục lan tỏa giá trị nhân văn của chính sách bảo hiểm y tế, Bảo hiểm xã hội Việt Nam mới đây đã ban hành Kế hoạch số 2716/KH-BHXH, phát động chương trình “Tặng thẻ bảo hiểm y tế cho người có hoàn cảnh khó khăn”.
Chương trình hướng tới hỗ trợ người nghèo, người yếu thế, đồng bào dân tộc thiểu số, học sinh, sinh viên và những nhóm chịu ảnh hưởng bởi thiên tai, rủi ro, góp phần bảo đảm mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe, đặc biệt trong dịp Tết Nguyên đán.
Tính đến hết tháng 9/2025, số người tham gia bảo hiểm y tế đạt hơn 92,3 triệu người, tương đương 91,1% dân số. Tuy nhiên, chính sách này vẫn đối mặt với những thách thức như chênh lệch vùng miền, chất lượng dịch vụ y tế chưa đồng đều và một bộ phận người dân còn khó tiếp cận dịch vụ.
Trong bối cảnh đó, Đảng và Nhà nước tiếp tục khẳng định mục tiêu phát triển hệ thống y tế công bằng, hiệu quả, lấy bảo hiểm y tế làm trung tâm. Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về miễn viện phí cơ bản cho toàn dân và các dự thảo chính sách ưu tiên cho người thu nhập thấp đang được xem là những bước đi quan trọng, tạo “lá chắn an sinh” vững chắc hơn cho người dân trong giai đoạn tới.
Thực tiễn cho thấy, bảo hiểm y tế không chỉ là chính sách y tế đơn thuần, mà còn là công cụ then chốt trong chiến lược giảm nghèo đa chiều, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bao trùm và “không để ai bị bỏ lại phía sau”./.