Nâng tầm nông sản, tạo sinh kế bền vững ở Tuyên Quang
Sau quá trình hợp nhất, sắp xếp các đơn vị hành chính, tỉnh Tuyên Quang bước vào giai đoạn tổ chức lại không gian phát triển kinh tế nông thôn theo hướng tập trung, đồng bộ và hiệu quả hơn. Trên nền tảng đó, chương trình xây dựng nông thôn mới được triển khai theo tư duy mới, chuyển mạnh từ “đạt chuẩn” sang “nâng cao chất lượng”, trong đó phát triển sản xuất, nâng tầm nông sản và tạo sinh kế bền vững cho người dân được xác định là trụ cột trung tâm.
Một trong những chuyển động rõ nét là việc tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa, gắn với chuỗi giá trị và thị trường. Trước đây, sản xuất nông nghiệp ở Tuyên Quang chủ yếu dựa vào quy mô hộ nhỏ lẻ, manh mún, giá trị gia tăng thấp và phụ thuộc nhiều vào thương lái.
Nhận diện rõ “điểm nghẽn” này, tỉnh đã triển khai đồng bộ các đề án cơ cấu lại ngành nông nghiệp, tập trung phát triển các sản phẩm chủ lực, đặc sản gắn với lợi thế từng vùng sinh thái.
Trên cơ sở khai thác hiệu quả tiềm năng đất đai, khí hậu, nguồn nước và tài nguyên rừng, nhiều vùng sản xuất tập trung đã hình thành theo quy hoạch. Cây chè, cam, bưởi, gỗ rừng trồng, thủy sản lòng hồ… không còn sản xuất đơn lẻ mà từng bước gắn với các chuỗi liên kết từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ.
Đến nay, toàn tỉnh đã xây dựng được hơn 118 liên kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ nông sản, tạo nền tảng quan trọng để nông nghiệp phát triển theo cơ chế thị trường, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn.
Song hành với quá trình tái cơ cấu sản xuất, Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) được xem là “đòn bẩy” quan trọng trong xây dựng nông thôn mới ở Tuyên Quang.
Không còn bó hẹp trong ranh giới hành chính cũ, chương trình OCOP sau sáp nhập được triển khai theo hướng mở rộng vùng nguyên liệu, chuẩn hóa chuỗi sản xuất - chế biến - tiêu thụ và xây dựng thương hiệu ở quy mô lớn hơn.
Riêng năm 2025, tỉnh đã bố trí gần 20 tỷ đồng để triển khai chương trình OCOP. Đến nay, toàn tỉnh có 454 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên, trong đó có 2 sản phẩm đạt 5 sao cấp quốc gia, 24 sản phẩm 4 sao và 428 sản phẩm 3 sao, với sự tham gia của 296 chủ thể là hợp tác xã, doanh nghiệp, tổ hợp tác và hộ sản xuất kinh doanh.
Đáng chú ý, sản phẩm OCOP của Tuyên Quang ngày càng đa dạng, không chỉ dừng lại ở thực phẩm, đồ uống mà còn mở rộng sang thủ công mỹ nghệ, sinh vật cảnh và dịch vụ du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái. Hiện đã có 97/124 xã, phường có sản phẩm OCOP, cho thấy sức lan tỏa mạnh mẽ của chương trình trong phát triển kinh tế nông thôn.
Trong bối cảnh chuyển đổi số, Tuyên Quang cũng chủ động đưa nông sản địa phương lên các “chợ số”. Các sản phẩm nông, lâm, thủy sản an toàn được hỗ trợ kết nối tiêu thụ qua sàn thương mại điện tử của tỉnh và các nền tảng phổ biến như buudien.vn, Sendo, Shopee…
Việc ứng dụng thương mại điện tử, truy xuất nguồn gốc và quảng bá qua mạng xã hội không chỉ mở rộng thị trường mà còn từng bước thay đổi tư duy sản xuất, kinh doanh của người dân nông thôn.
Cùng với phát triển sản xuất, công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn được chú trọng triển khai từ nguồn vốn sự nghiệp của các chương trình mục tiêu quốc gia. Nhiều lớp đào tạo nghề nông nghiệp thiết thực được tổ chức, tập trung vào trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản và chế biến nông sản.
Qua đó, người lao động nông thôn từng bước chuyển từ lao động giản đơn sang lao động có kỹ năng, biết ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, tạo việc làm ổn định và giảm nghèo bền vững.
Những chuyển biến này được phản ánh rõ nét qua các tiêu chí xây dựng nông thôn mới, 38/117 xã hoàn thành tiêu chí thu nhập; 74/117 xã đạt tiêu chí lao động; 60/117 xã hoàn thành tiêu chí tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn.
Đây là những con số cho thấy chất lượng nông thôn mới ở Tuyên Quang đang được nâng lên một cách thực chất, xuất phát từ đời sống và sinh kế của người dân./.