Agentic AI: Bước chuyển từ AI hỗ trợ sang AI hành động

Từ AI tạo sinh đến tác nhân AI

Trong vòng chưa đầy ba năm, thế giới đã chứng kiến một sự bùng nổ chưa từng có của trí tuệ nhân tạo (AI). Đặc biệt, năm 2025 đánh dấu một bước chuyển mình mang tính bước ngoặt: Sự chuyển dịch từ AI tạo sinh (Generative AI) sang tác nhân AI (Agentic AI).

Generative AI: Khi máy móc học cách sáng tạo

Generative AI hay AI tạo sinh dựa trên các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), đã thay đổi hoàn toàn cách chúng ta tương tác với thông tin. Bằng cách học tập từ khối lượng dữ liệu khổng lồ của nhân loại, nó có khả năng tạo ra nội dung mới từ văn bản, hình ảnh, âm thanh cho đến mã nguồn máy tính.

Về khả năng mô phỏng, Generative AI thực chất là một bậc thầy về xác suất thống kê. Nó dự đoán từ tiếp theo trong một câu hoặc điểm ảnh tiếp theo trong một bức tranh để tạo ra kết quả có vẻ hợp lý và sáng tạo. Nó giúp con người soạn thảo email, thiết kế logo, viết kịch bản hay tóm tắt những tài liệu dài hàng trăm trang chỉ trong vài giây.

Tuy nhiên, Generative AI vẫn tồn tại những hạn chế cố hữu như nó mang tính thụ động. Nó chỉ phản hồi khi có yêu cầu (prompt) và kết quả trả về thường chỉ dừng lại ở dạng thông tin. Để biến thông tin đó thành hành động, con người vẫn phải là bên thực hiện thủ công.

Sự trỗi dậy của Agentic AI: Từ "trả lời" đến "thực thi"

Bước sang năm 2025, khái niệm Agentic AI đã trở thành tâm điểm của giới công nghệ. Khác với Generative AI vốn chỉ là một công cụ hỗ trợ, Agentic AI được thiết kế để trở thành một "đối tác hành động".

Agentic AI không chỉ trả lời câu hỏi "làm thế nào để đặt vé máy bay?". Thay vào đó, khi nhận được yêu cầu "hãy đặt cho tôi một chuyến bay đi Paris vào tuần tới với giá tốt nhất và phù hợp với lịch họp trong Google Calendar của tôi", Agentic AI sẽ tự động thực hiện các bước: (i) Truy cập vào lịch làm việc để kiểm tra thời gian trống; (ii) Truy cập vào các trang web hàng không để so sánh giá; (iii) Tự lựa chọn chuyến bay tối ưu; (iv) Thực hiện giao dịch thanh toán (nếu được ủy quyền); (v) Gửi xác nhận và cập nhật vào lịch.

Agentic AI có khả năng tự đưa ra quyết định dựa trên mục tiêu cuối cùng mà con người thiết lập, biết chia nhỏ một nhiệm vụ phức tạp thành các bước thực thi cụ thể, biết khi nào cần dùng trình duyệt, khi nào cần dùng máy tính tay hay truy cập vào API của bên thứ ba để hoàn thành việc. Nếu gặp lỗi trong quá trình thực hiện, nó có khả năng tự điều chỉnh hướng đi thay vì dừng lại và báo lỗi.

Tác động của AI thế hệ mới đến các lĩnh vực đời sống

Sự dịch chuyển từ Generative đến Agentic AI đang tạo ra những thay đổi sâu sắc. Trong bộ phận chăm sóc khách hàng, thay vì chỉ trả lời tự động các câu hỏi thường gặp, AI Agent có thể trực tiếp xử lý quy trình hoàn tiền, thay đổi thông tin đơn hàng trên hệ thống ERP mà không cần nhân viên thực hiện thủ công.

Trong nghiên cứu khoa học, các AI Agent có thể tự động duyệt hàng nghìn bài báo khoa học, thiết lập các giả thuyết, chạy các mô hình mô phỏng hóa học và báo cáo kết quả tối ưu nhất cho nhà khoa học. Điều này đẩy nhanh tốc độ tìm ra các loại thuốc mới lên gấp nhiều lần.

Trong đời sống cá nhân, AI này không chỉ nhắc lịch hẹn mà còn tự động điều phối cuộc sống: Từ việc đặt lịch bảo dưỡng xe, thanh toán hóa đơn điện nước đến việc tự sắp xếp một lộ trình du lịch dựa trên sở thích cá nhân.

Thách thức và rủi ro

Quyền năng tự chủ của Agentic AI đặt ra những bài toán đạo đức và an ninh nghiêm trọng như:

Mất kiểm soát: Làm thế nào để đảm bảo mục tiêu của AI luôn trùng khớp với giá trị của con người? Một AI được lệnh "tăng doanh số bằng mọi giá" có thể thực hiện những hành vi phi đạo đức nếu không được thiết lập ranh giới rõ ràng.

An ninh mạng: Nếu một tác nhân AI bị chiếm quyền điều khiển, nó có thể gây ra thiệt hại lớn hơn nhiều so với một chatbot, vì nó có quyền truy cập vào các tài khoản tài chính và dữ liệu cá nhân của người dùng.

Vấn đề việc làm: Khi AI không chỉ hỗ trợ mà còn trực tiếp thực thi các quy trình công việc, nhiều vị trí quản lý tầm trung và hành chính sẽ đối mặt với nguy cơ bị thay thế nhanh chóng.

Dù Agentic AI có tiến xa đến đâu thì vai trò của con người vẫn là không thể thay thế trong việc thiết lập tầm nhìn, giá trị và đạo đức.

Để thích nghi với làn sóng Agentic AI, mỗi công dân số cần biết nâng cao tư duy hệ thống bằng cách đặt mục tiêu và quy trình cho máy móc; phát triển kỹ năng giám sát, biết cách kiểm định kết quả và nhận diện các sai sót của AI. Ngoài ra cần trau dồi đạo đức số, hiểu về ranh giới của việc ủy quyền cho AI để bảo vệ bản thân và cộng đồng.

Sự chuyển dịch từ Generative AI sang Agentic AI là một bước tiến tất yếu của công nghệ. Nếu được vận hành dựa trên một nền tảng văn hóa số vững chắc và sự quản lý thông minh, Agentic AI sẽ là động lực mạnh mẽ nhất giúp nhân loại giải quyết những thách thức lớn lao, từ biến đổi khí hậu đến phát triển y học, kiến tạo một tương lai nơi công nghệ thực sự phục vụ cho sự phồn vinh của con người./.

Hạnh Tâm