Sinh kế bền vững từ nông nghiệp sạch

Từ sản xuất nhỏ lẻ đến yêu cầu thay đổi sinh kế

Làng Túy Loan nằm ở phía Tây Nam TP. Đà Nẵng, là khu vực có điều kiện thuận lợi cho phát triển sản xuất rau màu nhờ quỹ đất canh tác phù hợp, nguồn lao động nông thôn dồi dào và kinh nghiệm trồng rau được tích lũy qua nhiều năm.

Rau xanh từ lâu đã trở thành sinh kế quen thuộc của nhiều hộ dân, đặc biệt là các hộ có quy mô đất sản xuất nhỏ, thu nhập phụ thuộc chủ yếu vào nông nghiệp.

Tuy nhiên, trong thời gian dài, hoạt động trồng rau tại địa phương chủ yếu diễn ra ở quy mô hộ gia đình, sản xuất phân tán, thiếu liên kết và phụ thuộc nhiều vào thị trường tự phát. Giá cả đầu ra biến động, chi phí vật tư tăng cao, trong khi khả năng tiếp cận thông tin thị trường và kỹ thuật sản xuất an toàn còn hạn chế, khiến thu nhập của người trồng rau thiếu ổn định.

Đối với các hộ nghèo và cận nghèo, rủi ro trong sản xuất rau có thể dẫn đến tình trạng thu nhập bấp bênh, khó tích lũy và dễ tái nghèo.

Trong bối cảnh Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững chuyển trọng tâm từ hỗ trợ trực tiếp sang hỗ trợ sinh kế và nâng cao năng lực cho người dân, yêu cầu đặt ra là phải tổ chức lại sản xuất nông nghiệp theo hướng an toàn, hiệu quả và gắn với thị trường.

Đây chính là nền tảng để mô hình hợp tác xã, trong đó có HTX Dịch vụ sản xuất và tiêu thụ rau an toàn Túy Loan, từng bước hình thành và phát triển.

Tổ chức sản xuất rau an toàn gắn với nâng cao thu nhập

HTX Túy Loan ra đời từ nhu cầu thực tế của người trồng rau tại địa phương, cần một tổ chức đủ năng lực để tập hợp các hộ sản xuất, hướng dẫn canh tác an toàn và tạo đầu ra ổn định cho sản phẩm. Thay vì sản xuất tự phát, các thành viên HTX được khuyến khích tham gia sản xuất theo quy trình thống nhất, chú trọng yếu tố an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường.

Việc tổ chức sản xuất thông qua HTX giúp người dân từng bước thay đổi tư duy làm nông nghiệp. Người trồng rau không còn chỉ quan tâm đến sản lượng trước mắt, mà chú trọng hơn đến chất lượng sản phẩm, hiệu quả sử dụng vật tư và sự ổn định lâu dài của sinh kế.

Đối với các hộ nghèo và cận nghèo, sự thay đổi này mang ý nghĩa đặc biệt, bởi sản xuất an toàn giúp giảm rủi ro, hạn chế chi phí phát sinh và nâng cao giá trị sản phẩm.

Thông qua sinh hoạt HTX, các thành viên có cơ hội trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ kỹ thuật canh tác và hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình sản xuất. Mô hình này giúp giảm sự đơn độc của từng hộ sản xuất, tạo nên một cộng đồng làm nông nghiệp có tổ chức. Khi năng suất và chất lượng rau được cải thiện, thu nhập của người trồng rau cũng từng bước được nâng lên, tạo nền tảng quan trọng cho mục tiêu giảm nghèo bền vững.

Liên kết tiêu thụ - yếu tố quyết định ổn định sinh kế

Một trong những thách thức lớn nhất đối với các hộ trồng rau là đầu ra sản phẩm. Nếu chỉ bán rau theo hình thức tự phát, người dân dễ rơi vào tình trạng bị ép giá hoặc tiêu thụ khó khăn khi thị trường biến động. Với HTX Túy Loan, liên kết tiêu thụ được xác định là khâu then chốt để ổn định sinh kế cho người trồng rau.

Thông qua HTX, sản phẩm rau của các hộ thành viên được tập hợp, phân loại và tiêu thụ theo kênh ổn định hơn. Việc này giúp giảm sự phụ thuộc vào thương lái nhỏ lẻ, đồng thời nâng cao vị thế của người sản xuất trong quá trình đưa sản phẩm ra thị trường. Đối với các hộ thu nhập thấp, việc có đầu ra tương đối ổn định giúp họ chủ động hơn trong kế hoạch sản xuất, giảm rủi ro “được mùa mất giá”.

Sự ổn định về tiêu thụ cũng tạo điều kiện để người trồng rau yên tâm đầu tư cải thiện sản xuất. Khi đầu ra được đảm bảo ở mức hợp lý, người dân có thể tái đầu tư cho vườn rau, từng bước nâng cao hiệu quả kinh tế.

Quan trọng hơn, thu nhập ổn định giúp các hộ nghèo và cận nghèo có khả năng trang trải các chi phí thiết yếu như học tập của con cái, chăm sóc y tế và cải thiện điều kiện sinh hoạt, qua đó giảm nguy cơ tái nghèo.

Góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững

HTX Dịch vụ sản xuất và tiêu thụ rau an toàn Túy Loan không chỉ đóng vai trò kinh tế, mà còn mang ý nghĩa xã hội rõ nét trong triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững.

Thông qua việc tổ chức sản xuất rau an toàn, HTX góp phần tạo việc làm tại chỗ cho lao động nông thôn, đặc biệt là lao động trung niên và lao động nữ - những nhóm dễ gặp khó khăn khi tiếp cận việc làm ngoài nông nghiệp.

Có việc làm ổn định ngay tại địa phương còn giúp nhiều hộ dân hạn chế phải rời quê đi làm ăn xa, góp phần ổn định đời sống gia đình và cộng đồng. Đối với các hộ nghèo, sự ổn định này có ý nghĩa lớn, bởi nó giúp họ duy trì sinh kế lâu dài, từng bước cải thiện thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Bên cạnh đó, quá trình tham gia HTX còn giúp người dân nâng cao năng lực sản xuất và tư duy làm kinh tế. Từ việc tuân thủ quy trình sản xuất an toàn đến tham gia các hoạt động chung của HTX, người trồng rau dần hình thành thói quen làm ăn có kế hoạch, biết tính toán chi phí và hiệu quả. Đây chính là yếu tố then chốt để giảm nghèo từ “gốc”, giúp người dân tự vươn lên bằng chính nội lực của mình.

Trong mối quan hệ với xây dựng nông thôn mới, HTX rau an toàn Túy Loan góp phần thực hiện tiêu chí tổ chức sản xuất, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống người dân.

Khi sinh kế được đảm bảo và thu nhập được nâng cao, người dân có điều kiện tham gia các hoạt động cộng đồng, chăm lo giáo dục, y tế và bảo vệ môi trường sống. Điều này tạo ra hiệu ứng lan tỏa tích cực, giúp công tác giảm nghèo không chỉ dừng lại ở từng hộ, mà trở thành động lực phát triển chung của địa phương./.

Xuân Bình