Đô thị thông minh vận hành dựa trên dữ liệu, công nghệ số và đổi mới sáng tạo
Đô thị thông minh theo định nghĩa mới là đô thị vận hành dựa trên dữ liệu, công nghệ số và đổi mới sáng tạo, trong đó con người là trung tâm, chính quyền đóng vai trò kiến tạo, doanh nghiệp là động lực, còn công nghệ là công cụ. Mục tiêu là tối ưu quản trị, nâng cao chất lượng sống, phát triển kinh tế bền vững và bảo vệ môi trường.
Ngày 23/12/2025, Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA) phối hợp cùng UBND thành phố Hà Nội, dưới sự bảo trợ của Bộ Khoa học và Công nghệ, chính thức khai mạc Hội nghị Thành phố thông minh Việt Nam - châu Á 2025 (Vietnam - Asia Smart City Summit 2025).
Đô thị thông minh cần lấy con người làm trung tâm
Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Văn Khoa, Chủ tịch VINASA, Trưởng Ban tổ chức cho biết, đô thị thông minh theo định nghĩa mới là đô thị vận hành dựa trên dữ liệu, công nghệ số và đổi mới sáng tạo, trong đó con người là trung tâm, chính quyền đóng vai trò kiến tạo, doanh nghiệp là động lực, còn công nghệ là công cụ. Mục tiêu là tối ưu quản trị, nâng cao chất lượng sống, phát triển kinh tế bền vững và bảo vệ môi trường.
Đô thị thông minh không chỉ đơn thuần là việc triển khai nhiều cảm biến hay phần mềm, mà quan trọng là sự kết nối thật sự giữa chính quyền - doanh nghiệp - cộng đồng, cùng sự liên thông về dữ liệu, quy trình, chính sách và nguồn lực.
Theo ông Nguyễn Văn Khoa, đô thị Việt Nam hiện đã bước qua giai đoạn mang tính “phong trào” và đang chuyển sang giai đoạn phát triển thực chất, khi công nghệ được ứng dụng để giải quyết những vấn đề cốt lõi như ùn tắc giao thông, ngập lụt, cải cách thủ tục hành chính, tiết kiệm năng lượng. Trí tuệ nhân tạo (AI) đã bắt đầu hiện diện sâu rộng trong đời sống, từ cung cấp dịch vụ công đến hỗ trợ an ninh trật tự.
“Các thành phố tiên phong trong khu vực đã không còn dừng lại ở việc kết nối vạn vật (IoT) thụ động. Họ đang sử dụng AI như một “hệ điều hành” thực thụ - có khả năng tự học, tự thích ứng và tự ra quyết định. Mô hình đô thị có nhận thức sử dụng dữ liệu và AI để chủ động đáp ứng nhu cầu cư dân, thay vì chỉ phản ứng, với mục tiêu 90% dữ liệu được sử dụng hiệu quả.
"Smart City Việt Nam cần hướng tới của sự trưởng thành thực chất: Thông minh hơn, xanh hơn và nhân văn hơn”, Chủ tịch VINASA chia sẻ.
Ông Hoàng Hữu Hạnh, Phó Cục trưởng Cục Chuyển đổi số quốc gia, Bộ Khoa học và Công nghệ khẳng định: “Đô thị thông minh thành công không bắt đầu từ công nghệ, mà bắt đầu từ thể chế, dữ liệu và con người. Đã đến lúc các địa phương phải rà soát lại toàn bộ đề án Smart City, chuyển từ việc đầu tư theo phong trào sang tập trung giải quyết các bài toán bức xúc nhất của đô thị theo quy chuẩn dữ liệu quốc gia”.
Nâng cao năng lực quản trị và chất lượng sống của người dân
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trương Việt Dũng cho biết, cách tiếp cận của Hà Nội về đô thị thông minh xuất phát từ yêu cầu nâng cao năng lực quản trị và chất lượng sống của người dân. Công nghệ được xác định là công cụ phục vụ tổ chức không gian phát triển hợp lý hơn, cung ứng dịch vụ công tốt hơn và ra quyết định dựa trên minh chứng định lượng.
Trên cơ sở các cơ chế đặc thù, Hà Nội sẽ quyết liệt thu thập và triển khai các giải pháp giải quyết các điểm nghẽn của thành phố, đồng thời xác định sứ mệnh tiên phong trong việc nghiên cứu, thử nghiệm các mô hình sandbox, qua thực tiễn triển khai để đóng góp cơ sở tham khảo cho quá trình nhân rộng tại các địa phương khác”.
Hà Nội đã đột phá với “Nhân sự trí tuệ nhân tạo” giải quyết điểm nghẽn thủ tục hành chính. Mô hình Tổng đài AI và trợ lý ảo sử dụng Gen AI hỗ trợ thủ tục hành chính hoạt động 24/7, giúp giảm tải tới 30 - 40% khối lượng công việc giải đáp lặp lại cho cán bộ.
Hà Nội đã chứng minh trí AI có thể trở thành cầu nối nhân văn, minh bạch, xóa bỏ rào cản “giờ hành chính” giữa chính quyền và người dân của Hà Nội được đánh giá là điểm sáng nhất về ứng dụng trí tuệ nhân tạo phục vụ dân sinh.
Tuy nhiên, cũng như các siêu đô thị khác Hà Nội xác định còn 5 điểm nghẽn lớn cần trọng tâm giải quyết trong năm 2026 bao gồm: Ùn tắc giao thông, ngập úng, vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm và trật tự đô thị. Hà Nội đã kêu gọi đóng góp các giải pháp sáng tao khoa học công nghệ để giải quyết những điểm nghẽn này. Ngay trong tuần tới, Hà Nội cũng sẽ công bố 200 nhiệm vụ thực hiện cụ thể.
Trong khuôn khổ sự kiện đã diễn ra lễ trao Giải thưởng Thành phố thông minh Việt Nam 2025 (Vietnam Smart City Award 2025). Vượt qua các vòng đánh giá khắt khe, 18 giải thưởng từ 75 đề cử để trao giải, bao gồm 8 giải cho khối đô thị và 10 giải cho các giải pháp công nghệ đã được vinh danh.
Trong đó, Đà Nẵng lần thứ 5 liên tiếp nhận giải Thành phố thông minh Việt Nam; Hà Nội đoạt giải thưởng Thành phố điều hành và quản lý thông minh, Thành phố hấp dẫn Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; Tây Ninh và Huế được trao thưởng cho nỗ lực chuyển đổi số toàn diện và quản trị tinh gọn.
Ở khối giải pháp, các doanh nghiệp công nghệ Việt đã khẳng định năng lực làm chủ công nghệ lõi như Viettel, VNPT, FPT đã được vinh danh về giải pháp hạ tầng, nền tảng dữ liệu và AI. Meey Group với giải pháp Hệ sinh thái công nghệ bất động sản (Meey Map) được trao thưởng. Asilla, Hunonic, ROX Energy được trao thưởng với các giải pháp an ninh AI và năng lượng xanh.
Sự kiện đánh dấu bước chuyển mình lịch sử của Smart City Việt Nam: Chấm dứt giai đoạn thí điểm rời rạc để bước vào giai đoạn “Thực thi, chuẩn hóa và hiệu quả” dưới tác động của Nghị định 269/2025/NĐ-CP và làn sóng công nghệ AI./.