Đẩy mạnh phát triển du lịch nông thôn, góp phần nâng tiêu chí kinh tế và văn hóa trong xây dựng nông thôn mới

Du lịch nông thôn được xem là hướng đi phù hợp giúp địa phương khai thác giá trị văn hóa sinh thái, đồng thời nâng thu nhập cho người dân.

Trong năm 2025, các tỉnh đẩy mạnh triển khai chương trình hỗ trợ xây dựng điểm du lịch cộng đồng, chỉnh trang cảnh quan nông thôn và phát triển sản phẩm đặc trưng gắn với mỗi làng, bản, thôn.

Bộ tiêu chí du lịch nông thôn ban hành mới cũng giúp các địa phương thống nhất khung phát triển, từ hạ tầng lưu trú, vệ sinh môi trường, an toàn du khách đến sản phẩm du lịch mang dấu ấn văn hóa.

Theo tổng hợp từ chương trình nông thôn mới, các dự án du lịch nông thôn năm 2025 tập trung vào ba nhóm nội dung chính: Hoàn thiện hạ tầng cơ bản (đường vào điểm du lịch, nhà vệ sinh, không gian đón khách); bảo tồn và phục hồi văn hóa địa phương; và xây dựng sản phẩm du lịch trải nghiệm phù hợp với nhu cầu thị trường.

Nhiều xã đã hình thành mô hình du lịch gắn với nông nghiệp như tham quan vườn cây ăn trái, trải nghiệm thu hoạch lúa, tham gia lễ hội truyền thống hoặc học nghề thủ công.

Trong xu hướng chung đó, một số địa phương đã xây dựng nhiều mô hình du lịch cộng đồng hiệu quả.

Ở các bản vùng cao Lào Cai, du khách được trải nghiệm làm nương, nhuộm vải chàm, thưởng thức nghệ thuật dân gian và lưu trú tại homestay của người dân.

Thanh Hóa phát triển du lịch làng nghề mây tre, nước mắm truyền thống. An Giang kết hợp du lịch sinh thái với tham quan rừng tràm, làng bè trên sông; Phú Thọ khai thác giá trị văn hóa gắn với tín ngưỡng và lễ hội; còn Khánh Hòa đẩy mạnh du lịch làng chài, hoạt động trải nghiệm đánh bắt và ẩm thực.

Những mô hình này cho thấy du lịch nông thôn có thể tạo sinh kế trực tiếp cho người dân khi được đầu tư đúng hướng và gắn với bản sắc địa phương.

Song song với xây dựng sản phẩm, nhiều tỉnh chú trọng công tác đào tạo nguồn nhân lực làm du lịch tại chỗ. Người dân được tập huấn kỹ năng đón khách, chế biến món ăn, quản lý homestay, bảo tồn không gian sinh hoạt và bảo đảm an toàn vệ sinh.

Một số địa phương mời chuyên gia du lịch hỗ trợ xây dựng kịch bản trải nghiệm, định vị thương hiệu điểm đến và kết nối tour, tuyến với các doanh nghiệp lữ hành.

Việc đào tạo giúp người dân chuyển từ làm du lịch tự phát sang mô hình du lịch cộng đồng có tổ chức, nâng chất lượng phục vụ và kéo dài thời gian lưu trú của du khách.

Chỉnh trang cảnh quan nông thôn cũng là nhiệm vụ trọng tâm để bảo đảm các điểm du lịch nông thôn đáp ứng tiêu chí “xanh - sạch - đẹp”. Nhiều xã vận động người dân sơn sửa nhà cửa, dọn vệ sinh, trồng hoa ven đường và tạo không gian chung gọn gàng, thân thiện.

Những khu vực có tiềm năng du lịch như làng nghề, bản dân tộc, vùng cây ăn trái, vùng sinh thái ven sông được ưu tiên đầu tư đường giao thông, hệ thống chiếu sáng và biển chỉ dẫn, giúp du khách dễ tiếp cận và di chuyển thuận lợi.

Trong năm 2025, việc số hóa du lịch nông thôn cũng được đẩy mạnh. Các địa phương xây dựng bản đồ số điểm du lịch, cập nhật thông tin lên cổng du lịch chung, tích hợp mã QR cho từng sản phẩm OCOP và từng trải nghiệm tại điểm du lịch.

Một số xã triển khai mô hình “du lịch thông minh”, cho phép đặt phòng homestay, đặt hướng dẫn viên hoặc mua sản phẩm đặc sản ngay trên ứng dụng điện thoại. Việc số hóa giúp quảng bá rộng hơn và tạo lợi thế cạnh tranh cho các điểm du lịch nông thôn.

Kết nối thị trường là nội dung then chốt để du lịch nông thôn phát triển bền vững. Nhiều địa phương tổ chức hội thảo xúc tiến du lịch, ký kết hợp tác với doanh nghiệp lữ hành, tham gia hội chợ vùng và xây dựng sản phẩm du lịch liên tuyến.

Việc liên kết giữa các điểm du lịch lân cận ví dụ như kết hợp du lịch nông thôn với du lịch văn hóa, du lịch biển hoặc du lịch đô thị giúp đa dạng sản phẩm, tạo hành trình trải nghiệm liền mạch và tăng sức hút cho toàn vùng.

Theo đánh giá từ cơ quan quản lý chương trình nông thôn mới, du lịch nông thôn không chỉ tạo sinh kế mà còn góp phần giữ gìn văn hóa, bảo vệ tài nguyên và nâng chất lượng đời sống người dân.

Khi du lịch gắn với sản phẩm OCOP, với làng nghề, với cảnh quan bản địa, giá trị kinh tế được lan tỏa rộng hơn, tạo động lực để người dân tham gia bảo vệ môi trường, phục hồi văn hóa truyền thống và đóng góp vào công cuộc xây dựng nông thôn mới nâng cao.

Du lịch nông thôn năm 2025 vì vậy được kỳ vọng trở thành một trong những hướng phát triển bền vững, vừa tạo thu nhập, vừa khẳng định bản sắc địa phương, vừa nâng tiêu chí kinh tế - văn hóa trong chương trình xây dựng nông thôn mới./.

BV