Nông thôn mới: Phục vụ hôm nay, phụ thuộc vào thế hệ trẻ ngày mai
Xây dựng nông thôn mới không chỉ là hành trình đổi thay diện mạo làng quê bằng những con đường bê tông, những ngôi nhà khang trang hay hệ thống điện - nước đồng bộ. Giá trị cốt lõi của chương trình nằm ở việc nâng cao chất lượng con người - chủ thể trung tâm của phát triển. Trong đó, thế hệ trẻ chính là lực lượng quyết định tương lai của nông thôn ngày mai.
Thực tế tại nhiều địa phương cho thấy, nông thôn mới đang “phục vụ” khá tốt cho đời sống hiện tại. Hạ tầng giao thông ngày càng hoàn thiện, trường học - trạm y tế được đầu tư, nhà văn hóa được xây dựng khang trang hơn.
Đời sống vật chất và tinh thần của người dân từng bước được nâng lên, diện mạo nông thôn ngày càng khởi sắc, tiệm cận dần với khu vực đô thị.
Tuy nhiên, phía sau những gam màu tươi sáng vẫn còn không ít khoảng trống đáng suy ngẫm. Một bộ phận thanh niên rời quê lên thành phố học tập, làm việc, để lại ở làng quê lực lượng lao động già hóa.
Bên cạnh đó, ở không ít gia đình nông thôn, đời sống kinh tế còn nhiều khó khăn, nhận thức về giáo dục vẫn hạn chế. Không ít phụ huynh chưa thực sự coi trọng việc học, thiếu điều kiện và sự sát sao trong việc định hướng, quản lý con em, dẫn đến tình trạng học sinh bỏ học sớm, sa đà vào các hành vi tiêu cực, vi phạm pháp luật hoặc tệ nạn xã hội.
Thực tế này đặt ra một nghịch lý, cơ sở hạ tầng được đầu tư ngày càng khang trang, nhưng “hạ tầng con người”, đặc biệt là chất lượng giáo dục, đạo đức, kỹ năng sống của một bộ phận thanh thiếu niên, lại chưa theo kịp.
Khi nền tảng gia đình chưa vững, nhà trường và xã hội không thể một mình gánh vác toàn bộ trách nhiệm. Những “khoảng trống” trong sự quan tâm của cha mẹ dễ trở thành mảnh đất cho những biểu hiện lệch chuẩn phát sinh.
Nông thôn mới không chỉ phụ thuộc vào con số xã đạt chuẩn hay số tiêu chí hoàn thành, mà phụ thuộc rất lớn vào việc hình thành được một thế hệ trẻ có tri thức, bản lĩnh và khát vọng. Nếu thiếu đi lực lượng này, những tuyến đường đẹp hay những công trình hiện đại cũng khó vận hành hiệu quả và thiếu sức sống lâu dài.
Ở chiều ngược lại, nhiều địa phương đã xuất hiện những tín hiệu tích cực khi một bộ phận thanh niên lựa chọn quay về quê hương lập nghiệp. Họ mang theo kiến thức, tư duy kinh tế mới, kỹ năng công nghệ và tinh thần đổi mới sáng tạo.
Những mô hình nông nghiệp công nghệ cao, du lịch cộng đồng, kinh tế số nông thôn… đang từng bước chứng minh rằng làng quê hoàn toàn có thể là không gian để khởi nghiệp và cống hiến, nếu được trao cơ hội đúng cách.
Vấn đề cốt lõi hiện nay là làm sao để “đầu tư” cho thế hệ trẻ một cách thực chất hơn. Điều này không chỉ nằm ở học bổng hay cơ sở vật chất trường lớp, mà còn ở việc nâng cao nhận thức của gia đình, tăng cường vai trò của cộng đồng trong việc giáo dục, bảo vệ và định hướng thanh thiếu niên. Mỗi gia đình cần trở thành “pháo đài” đầu tiên trong việc giữ gìn nhân cách, đạo đức và lý tưởng sống cho con em mình.
Xây dựng nông thôn mới là hành trình dài và điểm đến cuối cùng không phải là những con số hay danh hiệu, mà là một thế hệ trẻ đủ khả năng kế thừa và phát triển.
Nông thôn mới hôm nay đang phục vụ cuộc sống hiện tại, nhưng tương lai vẫn phụ thuộc rất lớn vào việc có hay không một thế hệ trẻ được nuôi dưỡng trong môi trường giáo dục lành mạnh, đủ điều kiện phát triển và được định hướng đúng đắn./.