Tuyên Quang: Cải tiến nông thôn mới gắn với an toàn và sinh kế

Theo rà soát của các ngành chức năng, toàn tỉnh hiện có 2.757 phương tiện thuộc diện cần chuyển đổi. Trong đó 1.522 xe công nông, 1.234 xe ba/bốn bánh tự chế và một số ít xe tải ben tự chế; tổng cộng 2.730 chủ phương tiện đang sử dụng trực tiếp trong sản xuất, vận chuyển nông sản và vật liệu ở khu vực nông thôn.

Đáng chú ý, nhóm chịu tác động lớn nhất gồm 116 chủ phương tiện thuộc hộ cận nghèo và 93 chủ thuộc hộ nghèo. Những con số này cho thấy đây không phải câu chuyện nhỏ lẻ, mà là vấn đề kinh tế - xã hội gắn chặt với đời sống hằng ngày của người dân nông thôn.

Việc chuyển đổi phương tiện tự chế được đặt trong bối cảnh nhiều năm qua, xe công nông và xe tự chế vẫn là “cánh tay nối dài” của nông nghiệp miền núi trong việc chở ngô, mía, gỗ rừng trồng, vật tư xây dựng vào tận ngõ xóm.

Tuy nhiên, hạn chế lớn là kết cấu không bảo đảm kỹ thuật, không đăng kiểm, tiềm ẩn tai nạn, phá hỏng hạ tầng giao thông nông thôn và gây ô nhiễm môi trường.

Nếu không xử lý triệt để, các tiêu chí nông thôn mới nâng cao về an ninh trật tự, giao thông, môi trường, tổ chức sản xuất sẽ khó bền vững. Bởi vậy, chuyển đổi phương tiện lần này được xem như một bước “nâng chuẩn” hạ tầng và dịch vụ nông thôn.

Điểm đáng chú ý trong cách làm của tỉnh là không chỉ siết quản lý, mà còn tạo cơ chế hỗ trợ để người dân chuyển đổi thuận lợi.

Một loạt nhiệm vụ được phân công rõ cho từng ngành. Cơ quan chuyên môn về xây dựng - giao thông có trách nhiệm công khai mạng lưới cơ sở đăng kiểm, hướng dẫn người dân lựa chọn loại xe thay thế phù hợp nhu cầu sản xuất.

Lực lượng công an và chính quyền cơ sở tăng cường tuần tra, xử lý nghiêm các trường hợp cố tình sử dụng xe tự chế, nhưng đi kèm tuyên truyền, vận động để người dân hiểu đúng rủi ro và lộ trình chuyển đổi.

Về phía ngành nông nghiệp - môi trường, tỉnh định hướng song hành chuyển đổi xe với đẩy mạnh cơ giới hóa nông nghiệp bền vững, khuyến khích các phương tiện vận chuyển nhỏ, đa dụng, đạt chuẩn kỹ thuật, vừa đáp ứng địa hình miền núi vừa bảo đảm an toàn. Đây là cách tiếp cận rất “nông thôn mới”, hiện đại hóa sản xuất nhưng phải phù hợp thực tế thôn bản.

Một trụ cột khác của kế hoạch là hỗ trợ tài chính và tín dụng. Tỉnh yêu cầu các kênh tín dụng, đặc biệt là Ngân hàng Chính sách xã hội, phối hợp với xã/phường rà soát nhu cầu vay, xác nhận đúng đối tượng, giải ngân nhanh, minh bạch; ưu tiên hộ nghèo, cận nghèo và các trường hợp thực sự cần xe để mưu sinh.

Cách làm này giúp tránh tình trạng người dân phải vay nóng hoặc vay tràn lan, đồng thời bảo đảm an sinh trong quá trình siết chặt quản lý phương tiện tự chế.

Ở cấp cơ sở, các tổ công tác tại xã trực tiếp “đi từng nhà”, hướng dẫn thủ tục, kiểm tra hiện trạng phương tiện và vận động ký cam kết không sử dụng xe tự chế khi đã có lộ trình chuyển đổi. Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể được huy động tham gia tuyên truyền, hỗ trợ thêm cho nhóm yếu thế, đúng tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong xây dựng nông thôn mới nâng cao.

Nhìn tổng thể, chuyển đổi xe công nông, xe tự chế không chỉ để “đúng luật”, mà còn tạo tác động lan tỏa lâu dài, giao thông nông thôn an toàn và thông suốt hơn, vận chuyển nông sản hiệu quả hơn, giảm ô nhiễm, giảm hư hỏng đường làng.

Khi hạ tầng tốt, an ninh trật tự ổn định, sản xuất - giao thương thuận lợi, các tiêu chí nông thôn mới nâng cao sẽ được củng cố thực chất. Từ câu chuyện “đổi xe”, Tuyên Quang đang mở thêm một hướng cải tiến nông thôn mới: nông thôn hiện đại hơn, nhưng vẫn dựa trên nền tảng sinh kế bền vững của người dân./.

NMK