Bảo vệ môi trường - nền tảng thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới

Thách thức từ lượng rác thải sinh hoạt phát sinh

Tại tỉnh Đồng Nai, công tác bảo vệ môi trường đang đối mặt với những thách thức không nhỏ khi lượng rác thải sinh hoạt phát sinh mỗi ngày lên tới gần 2.700 tấn từ các hộ gia đình, cá nhân và khoảng 170 tấn từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ.

Theo thống kê của ngành chức năng, toàn tỉnh hiện còn 22 bãi rác tạm với khối lượng rác tồn lưu hơn 460 nghìn tấn. Trong khi đó, một số khu xử lý rác đã vận hành hết công suất, còn lượng rác thải tiếp tục gia tăng, tiềm ẩn nguy cơ quá tải và gây ô nhiễm môi trường.

Trước thực trạng này, Đồng Nai xác định tuyên truyền, vận động người dân phân loại và thu gom chất thải rắn sinh hoạt ngay từ nguồn là giải pháp then chốt nhằm giảm áp lực cho các khu xử lý tập trung.

Mô hình “Dân vận khéo - phân loại chất thải rắn có khả năng tái chế, tái sử dụng” được triển khai rộng khắp với sự tham gia đồng bộ của Hội Liên hiệp Phụ nữ, Đoàn Thanh niên và chính quyền các địa phương. Đến giữa năm 2025, toàn tỉnh đã xây dựng và duy trì hơn 480 mô hình dân vận khéo tại các xã, phường, từng bước hình thành thói quen phân loại rác trong cộng đồng dân cư.

Để mô hình phát huy hiệu quả, UBND tỉnh giao Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh chủ trì xây dựng hướng dẫn triển khai, quản lý nguồn thu từ hoạt động thu gom rác tái chế, đồng thời phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội vận động các hộ dân, khu dân cư tích cực tham gia.

Các địa phương cũng chủ động rà soát, bố trí điểm tập kết rác thải sau thu gom phù hợp, bảo đảm yêu cầu vệ sinh môi trường và hạn chế phát sinh ô nhiễm thứ cấp. Song song với đó, công tác tuyên truyền được đẩy mạnh thông qua nhiều hình thức nhằm nâng cao nhận thức của cán bộ, công chức và người dân về lợi ích của phân loại rác, tái chế chất thải và trách nhiệm bảo vệ môi trường sống.

Triển khai đồng bộ các giải pháp bảo vệ môi trường

Cùng với Đồng Nai, tỉnh Đồng Tháp cũng đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp bảo vệ môi trường gắn với định hướng phát triển kinh tế xanh và bền vững.

Tỉnh tập trung nâng cao năng lực xử lý chất thải rắn và nước thải đô thị thông qua đầu tư hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, đồng thời tăng cường kiểm soát nguồn phát thải trong sản xuất và sinh hoạt. Các chương trình mở rộng không gian xanh, cải tạo cảnh quan, bảo vệ nguồn nước được triển khai cả ở khu vực đô thị và nông thôn, tạo nền tảng cho phát triển lâu dài.

Đồng Tháp định hướng phát triển kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp hữu cơ và sản xuất sạch hơn nhằm giảm áp lực lên môi trường và đa dạng hóa sinh kế cho người dân. Nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp được triển khai theo hướng bền vững, như kết hợp trồng lúa hai vụ với cây ăn trái, hoa kiểng và nuôi thủy sản có kiểm soát, góp phần bảo vệ đất đai, nguồn nước và cân bằng hệ sinh thái.

Bên cạnh các giải pháp về hạ tầng và sản xuất, công tác tuyên truyền nâng cao ý thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng được Đồng Tháp duy trì thường xuyên thông qua các phong trào như “Ngày Chủ nhật xanh”, “Ra quân làm sạch kênh rạch”, “Trồng cây xanh” và đặc biệt là phong trào phân loại rác tại nguồn.

Người dân, nhất là tại các vùng chuyên canh nông nghiệp, đã từng bước thay đổi thói quen, xử lý bao bì thuốc bảo vệ thực vật và chất thải nông nghiệp đúng quy định, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Song song với đó, tỉnh đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong quản lý môi trường và sản xuất nông nghiệp, đồng thời lồng ghép nội dung bảo vệ môi trường vào các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.

Cách làm này không chỉ giúp Đồng Tháp hướng tới phát triển xanh, bền vững mà còn tạo nền tảng vững chắc để hoàn thành tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới.

Thực tiễn từ Đồng Nai và Đồng Tháp cho thấy, việc kết hợp tuyên truyền nâng cao nhận thức, xây dựng các mô hình phân loại, thu gom rác thải tại nguồn cùng với ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số đang tạo ra những chuyển biến tích cực trong công tác bảo vệ môi trường khu dân cư.

Những nỗ lực này không chỉ góp phần giảm ô nhiễm, cải thiện cảnh quan nông thôn mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện thành công tiêu chí môi trường, mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng và thúc đẩy phát triển bền vững ở các địa phương./.

VH