Hỗ trợ vay vốn ưu đãi giúp nhiều hộ nghèo mở rộng sinh kế và tăng thu nhập

Việc cung cấp tín dụng ưu đãi cho hộ nghèo từ lâu đã được coi là một trong những trụ cột của chương trình giảm nghèo đa chiều. Tuy nhiên, những năm gần đây, xu hướng hỗ trợ không chỉ dừng ở việc cho vay vốn mà còn gắn với tư vấn mô hình sản xuất, hướng dẫn quản lý tài chính và kết nối thị trường. Cách tiếp cận này giúp người dân sử dụng vốn hiệu quả hơn, giảm rủi ro và nâng cao khả năng thoát nghèo.

Ngay từ đầu năm, hệ thống ngân hàng chính sách tại các tỉnh, thành đã phối hợp với chính quyền cơ sở rà soát danh sách hộ nghèo, xác định nhu cầu vốn và điều kiện phát triển sinh kế của từng gia đình.

Việc xác định đúng nhu cầu giúp nguồn vốn đến đúng địa chỉ, tránh tình trạng vay không sử dụng hoặc sử dụng sai mục đích. Ở nhiều xã, cán bộ tín dụng còn trực tiếp tới từng hộ để tư vấn quy mô sản xuất phù hợp, từ đó giúp người dân tự tin hơn khi vay và giảm áp lực trong quá trình hoàn trả.

Nhiều hộ nghèo đã mạnh dạn vay vốn để chuyển đổi mô hình sản xuất sang trồng rau an toàn, nuôi gà đồi hoặc nuôi bò sinh sản. Người dân được hướng dẫn kỹ thuật cơ bản, đồng thời tham gia các buổi tập huấn ngắn hạn do địa phương tổ chức. Khi kỹ thuật được cải thiện, năng suất và chất lượng sản phẩm tăng lên, giúp người dân đạt thu nhập cao hơn so với trước.

Điều đáng chú ý là nguồn vốn ưu đãi đã thúc đẩy tinh thần tự chủ của người dân. Thay vì phụ thuộc vào mùa màng, họ có thể đầu tư vào mô hình sinh kế mới như chăn nuôi theo hướng hữu cơ, trồng cây ăn quả hoặc kinh doanh dịch vụ nhỏ. Khi thu nhập được cải thiện, đời sống gia đình ổn định hơn, trẻ em được đi học đầy đủ và nguy cơ tái nghèo giảm đi đáng kể.

Một điểm mới trong triển khai tín dụng ưu đãi là sự gắn kết giữa vay vốn và xây dựng tổ nhóm sinh kế. Các hộ nghèo tham gia nhóm được hỗ trợ trao đổi kinh nghiệm, thống nhất cách chăm sóc cây trồng vật nuôi và cùng nhau tiêu thụ sản phẩm.

Mô hình này giúp người dân giảm rủi ro khi sản xuất đơn lẻ, đồng thời tạo sức mạnh liên kết để tiếp cận thị trường tốt hơn. Ở nhiều nơi, tổ nhóm còn phối hợp với doanh nghiệp địa phương để bao tiêu sản phẩm theo vụ, từ đó bảo đảm đầu ra ổn định.

Bên cạnh sản xuất nông nghiệp, nguồn vốn ưu đãi cũng tạo cơ hội cho nhiều hộ nghèo chuyển sang mô hình phi nông nghiệp. Xu hướng làm nghề thủ công, kinh doanh buôn bán nhỏ hoặc dịch vụ sửa chữa ở nông thôn ngày càng phổ biến. Khi có vốn ban đầu, người dân có thể mua dụng cụ, thuê mặt bằng nhỏ hoặc đầu tư phương tiện phục vụ công việc. Đây là những mô hình không đòi hỏi diện tích đất lớn nhưng đem lại thu nhập ổn định cho nhiều gia đình.

Một yếu tố quan trọng giúp tín dụng ưu đãi phát huy hiệu quả là hoạt động theo dõi sau vay. Cán bộ tín dụng xã thường xuyên đến thăm hộ vay để nắm tình hình sản xuất, kịp thời tư vấn khi gặp khó khăn. Mối liên hệ chặt chẽ này giúp ngăn ngừa rủi ro và tăng tỷ lệ sử dụng vốn đúng mục đích. Nhiều hộ chia sẻ rằng chính sự đồng hành của cán bộ cơ sở đã giúp họ tự tin hơn trong đầu tư và quản lý tài chính.

Tại các vùng chịu tác động của thiên tai, việc vay vốn ưu đãi còn giúp hộ nghèo tái sản xuất sau bão lũ. Khi tài sản bị hư hại, nguồn vốn kịp thời giúp họ mua giống, sửa chuồng trại và khôi phục sản xuất. Nhờ đó, quá trình ổn định đời sống diễn ra nhanh hơn, tránh được nguy cơ rơi vào nghèo cùng cực.

Tín dụng ưu đãi không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn tạo thay đổi về tư duy. Khi người dân thấy được hiệu quả của việc đầu tư đúng hướng, họ chủ động tìm hiểu thị trường, học hỏi kỹ thuật và mở rộng quy mô sản xuất. Đây chính là yếu tố quyết định sự bền vững của giảm nghèo đa chiều: hỗ trợ để người dân có năng lực tự vươn lên chứ không tạo sự phụ thuộc vào chính sách.

Trong thời gian tới, các địa phương sẽ tiếp tục nâng chất lượng tín dụng ưu đãi, đẩy mạnh tư vấn mô hình sinh kế và kết nối đầu ra cho sản phẩm. Khi hộ nghèo sử dụng vốn hiệu quả, thu nhập ổn định và có khả năng chống chịu trước biến động kinh tế - xã hội, mục tiêu giảm nghèo bền vững sẽ đạt được thực chất hơn, mở ra cơ hội phát triển lâu dài cho nhiều gia đình./.

BV