Thúc đẩy thương mại điện tử - “đòn bẩy” mới cho doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam
Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, thương mại điện tử đang trở thành kênh tiêu thụ quan trọng, mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường rộng hơn, giảm phụ thuộc vào trung gian và nâng cao giá trị sản phẩm. Tuy nhiên, để thương mại điện tử thực sự trở thành “đòn bẩy” phát triển, doanh nghiệp nông nghiệp vẫn cần vượt qua nhiều rào cản và được hỗ trợ bằng những giải pháp đồng bộ, thiết thực.
Thương mại điện tử - cơ hội lớn nhưng chưa dễ khai thác
Những năm gần đây, ngày càng nhiều nông sản Việt Nam xuất hiện trên các sàn thương mại điện tử trong nước và quốc tế. Rau quả, trái cây, gạo, cà phê, sản phẩm OCOP… đã được bán trực tiếp đến người tiêu dùng thông qua môi trường số. Thương mại điện tử giúp rút ngắn chuỗi cung ứng, minh bạch thông tin sản phẩm và mở rộng thị trường, đặc biệt trong bối cảnh tiêu dùng trực tuyến ngày càng phổ biến.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy phần lớn doanh nghiệp nông nghiệp, hợp tác xã và hộ sản xuất vẫn gặp khó trong việc tham gia thương mại điện tử. Những hạn chế về hạ tầng số, logistics, kỹ năng bán hàng trực tuyến và xây dựng thương hiệu khiến thương mại điện tử chưa phát huy hết tiềm năng trong lĩnh vực nông nghiệp.
Hoàn thiện hạ tầng số và logistics - điều kiện tiên quyết
Một trong những yếu tố then chốt để thương mại điện tử nông nghiệp phát triển là hạ tầng số và logistics. Ở nhiều vùng sản xuất nông nghiệp, kết nối internet còn thiếu ổn định, gây khó khăn cho việc quản lý đơn hàng, cập nhật thông tin và giao dịch trực tuyến.
Bên cạnh đó, logistics cho nông sản - đặc biệt là nông sản tươi sống - vẫn là “nút thắt” lớn. Chi phí vận chuyển cao, thiếu kho lạnh, trung tâm đóng gói và phân phối khiến nhiều doanh nghiệp e ngại khi bán hàng trực tuyến. Việc đầu tư, kết nối hệ thống logistics thương mại điện tử chuyên biệt cho nông nghiệp được xem là giải pháp căn cơ để giảm chi phí, bảo đảm chất lượng sản phẩm và nâng cao sức cạnh tranh.
Nâng cao kỹ năng số cho doanh nghiệp và nông dân
Không ít doanh nghiệp nông nghiệp vẫn lúng túng khi tiếp cận thương mại điện tử, từ việc mở gian hàng, chụp ảnh sản phẩm, viết nội dung giới thiệu đến quảng bá và chăm sóc khách hàng trực tuyến. Do đó, đào tạo kỹ năng số được xem là giải pháp mang tính nền tảng.
Các chương trình tập huấn cần tập trung vào nội dung thực hành, “cầm tay chỉ việc”, giúp doanh nghiệp và nông dân từng bước làm chủ công cụ số. Sự đồng hành của các sàn thương mại điện tử, hiệp hội ngành hàng và cơ quan quản lý nhà nước sẽ giúp rút ngắn khoảng cách giữa nông nghiệp truyền thống và kinh doanh số.
Phát triển nền tảng thương mại điện tử chuyên cho nông sản
Bên cạnh các sàn thương mại điện tử tổng hợp, việc phát triển các nền tảng thương mại điện tử chuyên cho nông sản đang được nhiều chuyên gia đánh giá cao. Các nền tảng này có thể thiết kế riêng cho đặc thù nông sản theo mùa vụ, tích hợp truy xuất nguồn gốc, kiểm soát chất lượng và logistics lạnh.
Mô hình “chợ nông sản số” hay “sàn OCOP trực tuyến” không chỉ giúp doanh nghiệp nông nghiệp bán hàng hiệu quả hơn mà còn góp phần quảng bá thương hiệu nông sản địa phương, nâng cao giá trị gia tăng và niềm tin của người tiêu dùng.
Trong thương mại điện tử nông nghiệp, niềm tin của người tiêu dùng đóng vai trò quyết định. Việc ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc bằng mã QR, blockchain hay cơ sở dữ liệu sản xuất giúp minh bạch thông tin về vùng trồng, quy trình canh tác và tiêu chuẩn chất lượng.
Song song với đó, doanh nghiệp cần chú trọng xây dựng thương hiệu số. Một sản phẩm nông nghiệp có câu chuyện rõ ràng, hình ảnh chuyên nghiệp và thông tin minh bạch sẽ dễ dàng tạo được chỗ đứng trên môi trường trực tuyến, nhất là khi cạnh tranh ngày càng gay gắt.
Thương mại điện tử chỉ thực sự hiệu quả khi gắn với chuỗi giá trị nông nghiệp bền vững. Việc liên kết giữa doanh nghiệp, hợp tác xã, nông dân với các đơn vị logistics, thanh toán số và nền tảng thương mại điện tử giúp ổn định nguồn cung, bảo đảm chất lượng và đáp ứng tốt hơn nhu cầu thị trường.
Khi sản xuất được tổ chức theo tín hiệu thị trường từ thương mại điện tử, doanh nghiệp nông nghiệp có thể hạn chế tình trạng “được mùa, mất giá”, đồng thời nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Chính sách hỗ trợ và vai trò của Nhà nước
Để thúc đẩy thương mại điện tử nông nghiệp, vai trò của Nhà nước là hết sức quan trọng. Các chính sách hỗ trợ tín dụng, xúc tiến thương mại số, hỗ trợ chi phí chuyển đổi số và tham gia sàn thương mại điện tử cần tiếp tục được triển khai mạnh mẽ.
Bên cạnh đó, các chương trình quốc gia về chuyển đổi số nông nghiệp, thương mại điện tử nông thôn và chương trình OCOP cần coi thương mại điện tử là kênh tiêu thụ chủ lực, tạo động lực để doanh nghiệp nông nghiệp mạnh dạn đầu tư và đổi mới mô hình kinh doanh.
Trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh ngày càng gay gắt, thương mại điện tử không còn là lựa chọn mà đã trở thành con đường tất yếu đối với doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam.
Khi được hỗ trợ bằng hạ tầng, kỹ năng, nền tảng số và chính sách phù hợp, thương mại điện tử sẽ trở thành “đòn bẩy” giúp nông nghiệp Việt Nam phát triển theo hướng hiện đại, minh bạch và bền vững hơn trong nền kinh tế số./.