Chỉ số hạnh phúc: Thước đo mới cho nông thôn hiện đại giai đoạn 2026 - 2030
Hạnh phúc của người dân nông thôn không chỉ đến từ túi tiền, mà còn từ môi trường sống trong lành, an ninh trật tự được đảm bảo và sự gắn kết cộng đồng.
Trong hơn một thập kỷ qua, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) đã tạo nên những bước ngoặt lớn lao về diện mạo hạ tầng và thu nhập. Tuy nhiên, khi đời sống vật chất dần ổn định thì một câu hỏi lớn được đặt ra là “liệu người dân có thực sự cảm thấy hài lòng và hạnh phúc trên chính quê hương mình? Đây chính là lý do khiến "chỉ số hạnh phúc" (happiness index) đang được nghiên cứu để trở thành tiêu chí cốt lõi trong đánh giá NTM giai đoạn 2026 - 2030.
.jpg)
Nếu giai đoạn trước, chúng ta dùng số km đường bê tông, tỷ lệ hộ nghèo hay thu nhập bình quân đầu người để đo lường sự phát triển, thì giai đoạn 2026 - 2030 hướng tới một giá trị nhân văn hơn. Hạnh phúc của người dân nông thôn không chỉ đến từ túi tiền, mà còn từ môi trường sống trong lành, an ninh trật tự được đảm bảo và sự gắn kết cộng đồng.
Việc đưa chỉ số hạnh phúc vào bộ tiêu chí đánh giá cho thấy sự thay đổi về tư duy quản lý: Lấy người dân làm trung tâm của sự phát triển. Một xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu không chỉ cần có hạ tầng thông minh, mà phải là nơi "đáng sống", nơi người già được chăm sóc, trẻ em được vui chơi và bản sắc văn hóa được tôn trọng.
Dựa trên các mô hình thí điểm như tại Yên Bái, chỉ số hạnh phúc trong giai đoạn 2026 - 2030 dự kiến sẽ tập trung vào 3 nhóm chính:
Sự hài lòng về cuộc sống: Đánh giá mức độ hài lòng của người dân đối với các dịch vụ công, y tế, giáo dục và đặc biệt là chất lượng môi trường sống (không khí, nguồn nước).
Chỉ số tuổi thọ: Không chỉ là sống thọ mà là sống khỏe. Điều này gắn liền với hệ thống y tế cơ sở và các phong trào thể dục thể thao quần chúng.
Môi trường tâm lý - xã hội: Đo lường cảm giác an toàn, sự tin tưởng vào chính quyền và tinh thần "tương thân tương ái" trong làng xóm.
Cái khó nhất khi đưa chỉ số này vào đánh giá chính là tính định tính. Hạnh phúc là cảm nhận cá nhân, rất khó để đong đếm bằng con số tuyệt đối. Vì vậy, trong giai đoạn 2026 - 2030, các bộ công cụ khảo sát xã hội học hiện đại, ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo sẽ được sử dụng để thu thập ý kiến người dân một cách khách quan nhất. Sự hài lòng của người dân sẽ là "phiếu bầu" quyết định một địa phương có đạt chuẩn NTM hay không.
Việc định hình nông thôn dựa trên chỉ số hạnh phúc sẽ giúp tránh được tình trạng chạy theo thành tích, xây dựng các công trình xa hoa nhưng bỏ trống. Điều này buộc chính quyền địa phương phải lắng nghe tâm tư của dân, chú trọng hơn đến các giá trị tinh thần và bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên.
Xây dựng NTM giai đoạn 2026 - 2030 sẽ không còn là một cuộc đua về những con số khô khan mà là hành trình kiến tạo những "miền quê đáng sống", nơi tiếng cười và sự hài lòng của người dân là thước đo thành công cao nhất./.