Du lịch cộng đồng - Sinh kế bền vững cho người dân Mù Cang Chải

Sau sáp nhập, xã Mù Cang Chải không chỉ khoác lên mình diện mạo mới, mà còn nắm giữ vị thế chiến lược, thuận lợi để trở thành vùng lõi phát triển du lịch trọng điểm.

Việc hợp nhất địa bàn đã mở ra cơ hội quy hoạch đồng bộ, thu hút đầu tư hiệu quả và kết nối hạ tầng linh hoạt. Nhận thấy tiềm năng này, chính quyền địa phương, dưới sự chỉ đạo của Đảng bộ xã, đã chủ động điều chỉnh quy hoạch phát triển du lịch theo hướng “mở - xanh - bền vững”, đặt nền móng vững chắc cho chặng đường dài.

Trong những năm qua, Mù Cang Chải đã trở thành điểm sáng du lịch Tây Bắc. Bên cạnh danh thắng ruộng bậc thang, địa phương đã vận động người dân khai thác văn hóa, kiến trúc và sinh hoạt truyền thống của đồng bào Mông, Thái để phát triển du lịch cộng đồng.

Đến Mù Cang Chải, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng ruộng bậc thang kỳ vĩ, mà còn được trải nghiệm đời sống bản địa chân thực: Ngủ nhà sàn, thưởng thức cơm lam nướng ống, tắm lá thuốc, nghe tiếng khèn Mông da diết bên bếp lửa, hay đạp xe ngắm đồng lúa chín vàng, cùng người dân cấy lúa, gặt lúa giữa thiên nhiên bao la...

Trước đây, đời sống nhiều hộ dân phụ thuộc vào nông nghiệp manh mún, thu nhập thấp, thanh niên phải đi làm xa, trong khi phụ nữ ở nhà xoay xở với ruộng nương, khó thoát nghèo bền vững. Những năm gần đây, mô hình du lịch cộng đồng được triển khai bài bản, với cách tiếp cận lấy người dân làm chủ thể phát triển, khai thác giá trị bản sắc văn hóa như một tài nguyên đặc thù. Mô hình này đã giúp cộng đồng tạo dựng sinh kế ổn định và bền vững.

Hiện xã có 103 cơ sở nhà nghỉ, homestay đủ điều kiện phục vụ hơn 1.000 khách mỗi ngày. Dự kiến đến hết năm 2025, lượng du khách đến Mù Cang Chải đạt trên 80.000 lượt, doanh thu từ du lịch và dịch vụ đạt khoảng 120 tỷ đồng. Du lịch đang dần trở thành ngành kinh tế quan trọng, đóng góp tích cực vào thu nhập và cơ cấu lao động nông thôn.

Nếu thôn Dào Sa là điển hình về thoát nghèo nhờ mô hình homestay, thì bản Kim Nọi là minh chứng sống động về du lịch cộng đồng, giúp nhiều hộ dân vươn lên làm giàu. Trước đây, kinh tế cộng đồng người Thái ở Kim Nọi chủ yếu dựa vào nông nghiệp, đất sản xuất hạn chế khiến đời sống nhiều hộ gặp khó khăn. Nhận thấy bản Kim Nọi còn lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc cùng cảnh quan thiên nhiên đẹp, chính quyền địa phương đã vận động người dân phát triển du lịch cộng đồng gắn với homestay.

Đến nay, gần 20 hộ dân tham gia kinh doanh homestay tại Kim Nọi, phục vụ du khách và được công nhận là Làng văn hóa du lịch cộng đồng đạt chuẩn OCOP 4 sao. Du lịch cộng đồng không chỉ tạo việc làm trực tiếp, mà còn mở ra nhiều sinh kế đi kèm như tiêu thụ nông sản, sản phẩm thổ cẩm, tổ chức trải nghiệm canh tác nông nghiệp và biểu diễn văn nghệ dân gian. Hầu hết hộ dân làm du lịch đều giàu lên và mong muốn đầu tư mở rộng cơ sở vật chất để đón khách nhiều hơn.

Mặc dù du lịch cộng đồng mang lại kết quả quan trọng, góp phần đa dạng hóa sinh kế và giảm nghèo, quá trình phát triển vẫn còn nhiều hạn chế. Phần lớn homestay do người dân tự đầu tư, quy mô nhỏ, năng lực quản lý và khai thác còn hạn chế; tính mùa vụ rõ rệt khiến nguồn thu không ổn định.

Để du lịch cộng đồng phát triển bền vững, bên cạnh sự đầu tư về hạ tầng nông thôn, cần có các lớp tập huấn nghiệp vụ, đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá giá trị lịch sử, văn hóa và cảnh quan thiên nhiên của Mù Cang Chải trên các phương tiện thông tin đại chúng và nền tảng số.

Hiện nay, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Mù Cang Chải tập trung vào ba giải pháp then chốt: Nâng cao số lượng và chất lượng homestay gắn với bảo vệ môi trường và gìn giữ bản sắc văn hóa; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; liên kết chuỗi giá trị du lịch.

Mù Cang Chải đang từng bước khẳng định hướng đi đúng đắn khi lấy du lịch cộng đồng làm đòn bẩy phát triển. Khi người dân trở thành chủ thể, được trang bị kỹ năng và hưởng lợi công bằng, du lịch không chỉ là câu chuyện hút khách mà còn là con đường mở rộng sinh kế, góp phần giảm nghèo bền vững cho vùng đất này./.

AD