Những điểm mới của Luật Báo chí (sửa đổi)

Dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý gồm 4 chương, 51 điều, đã bám sát các mục tiêu, quan điểm, chính sách lớn được Quốc hội thông qua, thể chế hóa kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của công tác quản lý và phát triển báo chí trong giai đoạn hiện nay.

Luật mới đã làm rõ các khái niệm: Báo chí, báo chí in, báo chí điện tử, phát thanh, truyền hình, xuất bản báo chí trên không gian mạng, chuyên trang của báo điện tử, kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng, tạp chí, tạp chí khoa học.

Quy định về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện

Điều 15 của Luật quy định về cơ quan báo chí, trong đó nêu rõ, cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; có cơ chế đặc thù về tài chính; được thành lập phù hợp với Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí.

Trước đó, trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết tiếp thu ý kiến các đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo, chỉnh lý cụm từ "cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện" thành "cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện".

Về một số ý kiến đề nghị thí điểm mô hình tổ hợp hoặc tập đoàn báo chí chủ lực đa phương tiện tại thủ đô Hà Nội và TP.HCM, hiện nay, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổng kết quy hoạch phát triển và quản lý báo chí, dự kiến đề nghị cấp có thẩm quyền tiếp tục triển khai một số quan điểm của quy hoạch và bổ sung quan điểm mới.

Trong số này có nội dung về việc Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh được thành lập cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện.

Trên cơ sở chỉ đạo và phê duyệt của cấp có thẩm quyền, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ cụ thể hóa các nội dung này trong Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí, bảo đảm tính khả thi, đồng bộ và phù hợp với định hướng phát triển báo chí quốc gia.

Kênh mạng xã hội của cơ quan báo chí là một dạng sản phẩm báo chí chính thức

Theo luật mới, "kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng" được xác định là kênh thông tin do cơ quan báo chí thiết lập trên một mạng xã hội để cung cấp, truyền đưa, thu thập, trao đổi, chia sẻ thông tin và kết nối cộng đồng người sử dụng mạng xã hội. Kênh này phải có dấu hiệu nhận biết thống nhất khi được thiết lập trên các mạng xã hội khác nhau.

Việc luật hóa khái niệm này nhằm điều chỉnh hoạt động xuất bản thông tin báo chí trên mạng xã hội - lĩnh vực chưa được quy định trong Luật Báo chí hiện hành.

Cùng với báo in, báo điện tử, phát thanh, truyền hình, kênh nội dung trên mạng xã hội trở thành một dạng sản phẩm báo chí chính thức và phải tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật.

Luật quy định rõ trách nhiệm của cơ quan báo chí khi mở và vận hành kênh nội dung trên không gian mạng. Cơ quan báo chí phải chịu trách nhiệm về nội dung và bản quyền khi đăng, phát thông tin; đồng thời không phải chịu trách nhiệm đối với các thay đổi phát sinh do lỗi kỹ thuật của nền tảng mạng xã hội.

Cơ quan báo chí phải đưa thông tin lên kênh nội dung trước hoặc sau khi biên tập, cập nhật trên báo chí chính thức và lưu giữ đầy đủ nội dung đã xuất bản theo quy định về lưu chiểu báo chí điện tử.

Khi mở kênh nội dung, cơ quan báo chí có trách nhiệm thông báo với cơ quan quản lý nhà nước về báo chí và kết nối trực tuyến với hệ thống lưu chiểu để phục vụ việc đo kiểm xu hướng thông tin trên không gian mạng theo quy định của Chính phủ.

Các nội dung bị nghiêm cấm theo Điều 8 trong luật mới cũng được áp dụng với hoạt động trên kênh nội dung mạng xã hội, bao gồm thông tin chống Nhà nước, gây chia rẽ, xuyên tạc lịch sử, xúc phạm dân tộc, thông tin sai sự thật, vu khống, kích động bạo lực, miêu tả hành vi đồi trụy, kỳ thị giới, tôn giáo, hoặc thông tin gây ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của trẻ em.

Luật cũng nghiêm cấm đăng phát thông tin tiết lộ bí mật nhà nước, bí mật cá nhân, gia đình và các bí mật khác theo quy định pháp luật.

Luật Báo chí sửa đổi cũng quy định các cơ quan báo chí phải tuân thủ đầy đủ quy định về tôn chỉ, mục đích, không đăng, phát nội dung thuộc danh mục hành vi bị nghiêm cấm, đồng thời lưu trữ dữ liệu theo quy định. Chính phủ được giao quy định chi tiết về nền tảng số báo chí quốc gia và công cụ số phục vụ giám sát hoạt động báo chí trên không gian mạng.

Tạp chí khoa học không thuộc diện cấp thẻ nhà báo

Theo quy định tại luật mới, trường hợp cấp thẻ nhà báo lần đầu phải có thời gian công tác liên tục tại cơ quan báo chí đề nghị cấp thẻ từ 2 năm trở lên tính đến thời điểm xét cấp thẻ và đã qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí, đạo đức nghề nghiệp.

Riêng lãnh đạo các cơ quan báo chí đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có văn bản đồng ý bổ nhiệm không áp dụng điều kiện này.

Về đối tượng được cấp thẻ nhà báo, luật loại trừ trường hợp người làm việc tại cơ quan tạp chí khoa học và xác định rõ cơ quan tạp chí khoa học hoạt động khoa học, không tác nghiệp báo chí.

Luật mới cũng quy định cơ quan báo chí và nhà báo có quyền và nghĩa vụ không tiết lộ người cung cấp thông tin, trừ trường hợp có yêu cầu bằng văn bản của viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân, chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh và tương đương trở lên, thủ trưởng cơ quan điều tra Bộ Công an, thủ trưởng cơ quan điều tra công an cấp tỉnh, phục vụ cho công tác điều tra, truy tố, xét xử tội phạm./.

PT