Giảm nghèo ở vùng biên: Từ nhận thức đến hành động

Với địa hình phức tạp, khả năng tiếp cận dịch vụ hạn chế và tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao, vùng biên đối mặt với nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế và nâng cao đời sống dân cư.

Mặc dù được hưởng lợi từ nhiều chương trình hỗ trợ, sự chênh lệch về thu nhập và cơ hội phát triển giữa miền núi, vùng biên và miền xuôi vẫn còn đáng kể. Bên cạnh nguyên nhân khách quan từ điều kiện tự nhiên, tình trạng nghèo ở vùng biên còn xuất phát từ tâm lý phụ thuộc, trông chờ hỗ trợ, khiến một bộ phận người dân chưa chủ động khai thác tiềm năng địa phương để phát triển sinh kế.

Trong những năm gần đây, với chủ trương thu hẹp khoảng cách phát triển và nâng cao năng lực tự chủ của người dân, công tác giảm nghèo tại các xã biên giới được triển khai đồng bộ, với trọng tâm thay đổi nhận thức và hành động. Đảng và Nhà nước chú trọng đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu như điện, đường, trường, trạm; đồng thời triển khai các chương trình, dự án hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số ổn định cuộc sống và phát triển kinh tế.

Câu chuyện giảm nghèo thành công tại các xã biên giới

Một trong những địa phương có kết quả nổi bật là xã biên giới Mường Lát (tỉnh Thanh Hóa), nơi xác định phát triển kinh tế hộ là khâu đột phá trong giảm nghèo. Xã chú trọng khai thác lợi thế từ sản phẩm đặc sản địa phương, trong đó điển hình là mô hình thịt trâu gác bếp “Dì Ốc”, phát triển từ quy mô gia đình lên mô hình kinh doanh, được chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh, tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân.

Bên cạnh đó, Mường Lát đẩy mạnh chăn nuôi gia súc, gia cầm theo mô hình gia trại và phát triển các sản phẩm đặc trưng, từ cây ăn quả đến giống địa phương. Công tác tuyên truyền được triển khai sâu rộng, nhằm nâng cao nhận thức và khơi dậy tinh thần tự lực, qua đó đưa nghị quyết vào cuộc sống và tạo sự lan tỏa trong cộng đồng dân cư. Những chuyển biến về kinh tế không chỉ giúp người dân nâng cao đời sống mà còn hình thành thương hiệu sản phẩm bản địa, khẳng định khả năng phát triển kinh tế hộ tại vùng biên.

Tại xã Mường Lèo (tỉnh Sơn La), chính quyền địa phương thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, nhằm nâng cao nhận thức và thúc đẩy sản xuất. Ngoài phát huy nội lực, xã tranh thủ hiệu quả các nguồn vốn hỗ trợ, đặc biệt là vốn tín dụng từ Ngân hàng Chính sách xã hội, giúp người dân đầu tư mô hình trồng trọt, chăn nuôi phù hợp điều kiện tự nhiên.

Từ diện tích đất chưa sử dụng lớn, Mường Lèo đã chuyển đổi đất kém hiệu quả sang trồng cây cam, sơn tra, xoài và phát triển các mô hình chăn nuôi gia súc theo hướng sản xuất hàng hóa. Sự tham gia tích cực của các đoàn thể địa phương tạo điều kiện để người dân tiếp cận kỹ thuật canh tác, tiếp nhận tiến bộ khoa học, qua đó nâng cao năng suất và giá trị sản phẩm. Đồng thời, xã chú trọng bảo vệ rừng, phát triển rừng sản xuất nhằm tạo nguồn thu từ dịch vụ môi trường rừng và nâng cao tỷ lệ che phủ rừng - yếu tố quan trọng để phát triển bền vững và giữ vững an ninh biên giới.

Có thể thấy, giảm nghèo bền vững ở vùng biên không chỉ dựa trên hỗ trợ nguồn lực mà cần sự thay đổi căn bản trong tư duy sản xuất, ý thức tự lực và khả năng khai thác lợi thế địa phương. Công tác giảm nghèo hiệu quả phải được triển khai đồng bộ với định hướng phát triển sản xuất, gắn với đặc điểm địa hình, nông sản và văn hóa bản địa, kết hợp với đầu tư hạ tầng và nâng cao năng lực tiếp cận thông tin./.

Thanh Trúc