Kết nối tri thức - Lan tỏa giá trị khoa học xã hội và nhân văn
Hội thảo khoa học “Tạo nguồn bài cho Tạp chí Khoa học và Công nghệ Việt Nam bản D (VMOST Journal of Social Sciences and Humanities)” diễn ra ngày 12/12/2025 tại Phân hiệu Đại học Đà Nẵng tại Kon Tum, nhằm thúc đẩy trao đổi học thuật, chia sẻ kết quả nghiên cứu, đồng thời mở rộng mạng lưới cộng tác khoa học trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn - lĩnh vực có vai trò then chốt trong phát triển bền vững và hoạch định chính sách quốc gia.
Diễn đàn học thuật thúc đẩy công bố khoa học chất lượng cao
Hội thảo được Tạp chí Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Việt Nam phối hợp cùng Phân hiệu Đại học (ĐH) Đà Nẵng tại Kon Tum tổ chức. Đây là hoạt động quan trọng nhằm: Giới thiệu định hướng phát triển của Tạp chí KH&CN Việt Nam bản D - chuyên ngành khoa học xã hội và nhân văn; gắn kết đội ngũ nghiên cứu từ các trường đại học, viện nghiên cứu, cơ quan quản lý KH&CN; tạo nguồn bài chất lượng, đáp ứng chuẩn mực công bố quốc tế và trong nước; nâng cao năng lực công bố, chia sẻ kinh nghiệm viết bài, xuất bản và phản biện khoa học.
Phát biểu khai mạc, TS. Nguyễn Tố Như, Phó Giám đốc phụ trách Phân hiệu ĐH Đà Nẵng tại Kon Tum, nhấn mạnh vai trò của công bố khoa học trong phát triển đội ngũ và khẳng định sự chủ động của nhà trường trong hội nhập học thuật.
Tại hội thảo, TS.BS Nguyễn Thị Hương Giang, Tổng Biên tập Tạp chí KH&CN Việt Nam, đã giới thiệu tổng quan các ấn phẩm của Tạp chí, trong đó bản D đang mở rộng phạm vi tiếp nhận bài thuộc các lĩnh vực như xã hội học, kinh tế học, quản lý, tâm lý học, giáo dục, văn hóa, phát triển bền vững…
Những tham luận chuyên sâu làm giàu tri thức liên ngành
Hội thảo ghi nhận 6 báo cáo tham luận có hàm lượng khoa học cao, phản ánh các xu hướng nghiên cứu đa dạng của khoa học xã hội và nhân văn hiện nay.
ThS. Phan Thị Thanh Trúc (Khoa Kinh tế, Phân hiệu ĐH Đà Nẵng tại Kon Tum) trình bày nghiên cứu phân tích tổng quan hợp tác ĐH, doanh nghiệp giai đoạn 1980 - 2025. Thông qua phương pháp trắc lượng thư mục (bibliometrics), báo cáo chỉ ra xu hướng tăng mạnh về số lượng công bố liên quan đến hợp tác U-I (University -Industry). Các chủ đề nổi bật khác gồm chuyển giao công nghệ, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp. Theo đó, Mỹ, Trung Quốc và Anh đang là ba trung tâm nghiên cứu hàng đầu. Việt Nam đang tăng tốc nhưng cần chiến lược dài hạn trong liên kết doanh nghiệp - ĐH. Báo cáo cung cấp nguồn dữ liệu quan trọng cho các nhà nghiên cứu khi xây dựng nền tảng hợp tác, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và gắn kết đào tạo - nghiên cứu - ứng dụng.
Báo cáo thứ hai do GS. TS Phan Mạnh Hưởng, thành viên Hội đồng biên tập Tạp chí KH&CN Việt Nam, Giáo sư Đại học Nam Florida, trình bày tham luận “Tích hợp khoa học tự nhiên và khoa học xã hội: Chìa khóa giải quyết thách thức toàn cầu”. Bài tham luận có giá trị định hướng đặc biệt, mang đến góc nhìn chiến lược về liên ngành trong nghiên cứu, giúp các nhà khoa học xã hội nhìn thấy cơ hội hợp tác liên ngành trong bối cảnh khoa học mở và toàn cầu hóa.
GS. TS Phan Mạnh Hưởng khẳng định: Các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, quản trị tài nguyên, bất bình đẳng xã hội hay phát triển bền vững không thể giải quyết bằng tư duy đơn ngành. Việc kết hợp khoa học tự nhiên (N) và khoa học xã hội (S) tạo nên mô hình nghiên cứu NS-integrated, giúp đưa ra giải pháp vừa hiệu quả, vừa khả thi về mặt xã hội.
Với hơn 350 công bố quốc tế, gần 20.000 trích dẫn và vị trí thành viên Hội Hàn lâm Vật lý Hoa Kỳ, GS. TS Phan Mạnh Hưởng đã truyền cảm hứng mạnh mẽ cho cộng đồng nghiên cứu trẻ.
Tác động của mạng xã hội đến hành vi giao tiếp và sức khỏe tinh thần của sinh viên là tham luận của của ThS. Nguyễn Thị Cúc (Trường Cao đẳng Kon Tum). Báo cáo cho thấy 92% sinh viên sử dụng mạng xã hội hằng ngày. Mặc dù, mạng xã hội giúp mở rộng kết nối, nâng cao kỹ năng giao tiếp số, tuy nhiên, lạm dụng mạng xã hội gây giảm chất lượng tương tác trực tiếp, tăng lo âu, căng thẳng và ảnh hưởng sức khỏe tinh thần. Do đó cần chương trình hỗ trợ tâm lý, giáo dục kỹ năng số và truyền thông an toàn số cho sinh viên. Báo cáo là cơ sở hoạch định chính sách giáo dục - tâm lý học đường trong bối cảnh sinh viên thuộc thế hệ Alpha và Gen Z chịu nhiều áp lực số hóa.
Trong phiên giới thiệu chuyên sâu, TS. BS Nguyễn Thị Hương Giang thông tin về các tiêu chí, quy trình biên tập - phản biện và chiến lược phát triển của Tạp chí. Đặc biệt, Tổng Biên tập Nguyễn Thị Hương Giang nhấn mạnh cơ hội mà Tạp chí mang lại cho các nhà khoa học trẻ, đó là hỗ trợ nghiên cứu sinh, giảng viên trẻ đăng bài, hỗ trợ chỉnh sửa bài trước phản biện, tập huấn kỹ năng viết và công bố khoa học.
Không gian mở của sáng tạo và kết nối
Phiên thảo luận được điều hành bởi TS. BS Nguyễn Thị Hương Giang và TS. Nguyễn Tố Như thu hút sự tham gia sôi nổi của các giảng viên và nhà nghiên cứu.
Nhiều câu hỏi đặt ra xoay quanh: Kỹ năng viết bài theo chuẩn tạp chí uy tín; kinh nghiệm xây dựng bộ dữ liệu phục vụ nghiên cứu xã hội; yêu cầu về đạo đức học thuật, chống đạo văn, minh bạch dữ liệu; vai trò của nghiên cứu liên ngành trong công bố quốc tế.
Buổi thảo luận mở ra hướng hợp tác mới giữa các cơ sở đào tạo, nghiên cứu trong khu vực, đồng thời thúc đẩy phong trào công bố khoa học chất lượng. Hội thảo không chỉ là hoạt động chuyên môn thông thường mà còn là sự kiện có ý nghĩa chiến lược, góp phần xây dựng hệ sinh thái công bố khoa học tại Việt Nam. Tạp chí KH&CN Việt Nam bản D là một trong số ít tạp chí chuyên biệt về khoa học xã hội và nhân văn có quy trình phản biện chặt chẽ, hướng đến chuẩn hóa quốc tế. Việc tạo nguồn bài chất lượng giúp Tạp chí tăng uy tín trong cộng đồng khoa họ, mở rộng phạm vi chỉ mục quốc tế, đồng thời góp phần lan tỏa tri thức mới phục vụ hoạch định chính sách.
Bên cạnh đó là thúc đẩy nghiên cứu liên ngành. Các tham luận tại hội thảo đều cho thấy xu hướng hội tụ giữa: Kinh tế - xã hội; logistics - phát triển bền vững; công nghệ - thương mại điện tử; tâm lý - giáo dục; kết nối khoa học tự nhiên - khoa học xã hội. Đây là định hướng phù hợp với sự phát triển của khoa học hiện đại.
Hội thảo cũng mang lại cơ hội học hỏi từ các giáo sư đầu ngành cho các giảng viên và nhà nghiên cứu trẻ. Đặc biệt, điều này rất ý nghĩa đối với đội ngũ giảng viên tại các trường đại học khu vực như Kon Tum, nơi nhu cầu nâng cao năng lực nghiên cứu đang tăng mạnh.
Hội thảo khoa học “Tạo nguồn bài cho Tạp chí KH&CN Việt Nam bản D” đã khép lại thành công, để lại nhiều dấu ấn quan trọng trong cộng đồng học thuật. Sự kiện không chỉ tạo diễn đàn học thuật chất lượng mà còn mở ra: Cơ hội hợp tác nghiên cứu; mạng lưới học thuật đa ngành; nguồn bài tiềm năng cho tạp chí; động lực thúc đẩy các nhà khoa học trẻ tiếp tục con đường nghiên cứu. Với tinh thần kết nối và lan tỏa tri thức, Hội thảo góp phần khẳng định vai trò của khoa học xã hội và nhân văn trong sự nghiệp phát triển chung của đất nước./.