Xã Châu Lăng, tỉnh An Giang: Nhiều người dân thoát nghèo nhờ mô hình phát triển chăn nuôi bò cái sinh sản
Dự án nhân rộng mô hình phát triển chăn nuôi bò cái sinh sản tại xã Châu Lăng được triển khai trong bối cảnh địa phương còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo, đặc biệt là đồng bào dân tộc Khmer, còn chiếm tỷ lệ cao. Nhiều hộ gia đình thiếu tư liệu sản xuất, thiếu vốn và thiếu kỹ thuật, dẫn đến thu nhập bấp bênh và khó có cơ hội thoát nghèo một cách bền vững. Trước thực tế đó, việc xây dựng mô hình hỗ trợ sinh kế thông qua chăn nuôi bò sinh sản được xem như giải pháp phù hợp với điều kiện của địa phương, đồng thời tạo nguồn lực nội sinh để các hộ dân chủ động vươn lên.
Theo nội dung Dự án, mỗi hộ nghèo hoặc cận nghèo được hỗ trợ vay vốn không tính lãi để mua một con bò cái giống lai Sind đạt tiêu chuẩn từ 8 tháng tuổi trở lên. Đây là giống bò có sức đề kháng tốt, tăng trưởng ổn định, khả năng sinh sản cao và dễ thích nghi với điều kiện khí hậu ở địa phương. Mỗi con bò được hỗ trợ với mức vay 15 triệu đồng, tổng cộng có 27 hộ dân thuộc diện nghèo và cận nghèo người Khmer được thụ hưởng với tổng kinh phí 405 triệu đồng. Điều đáng chú ý là toàn bộ bò giống trước khi giao cho hộ dân đều đã được ngành chuyên môn kiểm tra, tiêm phòng đầy đủ, bảo đảm chất lượng và an toàn dịch bệnh, tạo nền tảng thuận lợi để các hộ khởi đầu mô hình với rủi ro thấp nhất.
Không chỉ hỗ trợ về giống, Dự án còn tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi, quản lý bò sinh sản, cách nhận biết và phòng trị một số bệnh phổ biến. Người dân được học cách làm chuồng trại hợp vệ sinh, cách phối trộn thức ăn, cách theo dõi chu kỳ sinh sản và chăm sóc bê con.
Những kiến thức này thực sự quan trọng, bởi chăn nuôi bò sinh sản không đơn thuần là nuôi theo kinh nghiệm mà cần có quy trình kỹ thuật chuẩn để nâng cao tỷ lệ thụ thai, giảm tỷ lệ bò mắc bệnh, đồng thời tăng hiệu quả kinh tế. Sau các buổi tập huấn nhiều hộ chia sẻ rằng, họ tự tin hơn khi bắt tay vào nuôi bò, không còn lo lắng như trước do đã nắm được những kỹ năng nền tảng.
Sau 3 năm triển khai, mô hình bắt đầu phát huy hiệu quả rõ nét. Đàn bò của các hộ tham gia dự án sinh trưởng tốt, nhiều con đã cho lứa bê đầu tiên, thậm chí có hộ đã có thêm lứa bê thứ hai. Theo cơ chế của Dự án, khi bò sinh sản, các hộ phải bàn giao bê con lại cho hộ nghèo khác trong xã để cùng nhau phát triển đàn bò theo hình thức “luân chuyển sinh kế”. Cách làm này đặc biệt có ý nghĩa, bởi nó tạo ra vòng quay hỗ trợ liên tục, giúp nguồn lực không bị dừng lại ở 27 hộ ban đầu mà tiếp tục lan tỏa sang những hộ khó khăn khác. Nhờ vậy, mô hình không chỉ giúp các hộ thoát nghèo mà còn mở rộng đối tượng thụ hưởng trong nhiều năm tiếp theo mà không cần tăng nguồn kinh phí đầu tư từ nhà nước.
Dự án đã mang lại lợi ích thiết thực cho các hộ gia đình. Một con bò sinh sản khỏe mạnh được ví như “sổ tiết kiệm sống” của người nông dân. Khi bò sinh sản ổn định, trung bình mỗi năm hộ có thể có thêm một bê con, mang lại nguồn thu nhập đáng kể. Giá bò giống và bò thịt ngày càng ổn định hoặc có xu hướng tăng nhẹ, giúp hộ dân có nguồn thu chắc chắn. Ngoài ra, một số hộ còn tận dụng phân bò để bón cho ruộng vườn, giảm chi phí phân bón hóa học trong sản xuất nông nghiệp. Đối với những hộ trước đây không có vốn, không có điều kiện để phát triển chăn nuôi, việc được hỗ trợ con giống và vốn vay không lãi suất đã tạo ra bước ngoặt lớn về kinh tế, mở ra cơ hội tăng thu nhập, cải thiện đời sống và hướng tới thoát nghèo bền vững.
Dự án giúp đồng bào Khmer còn gặp nhiều khó khăn về điều kiện kinh tế có thêm sinh kế ổn định. Việc được trao cơ hội bình đẳng tiếp cận nguồn vốn, nguồn giống và kiến thức kỹ thuật đã củng cố niềm tin và tạo động lực để họ chủ động vươn lên, không trông chờ, ỷ lại vào hỗ trợ của Nhà nước. Các hộ trong Dự án thường xuyên trao đổi kinh nghiệm với nhau, hỗ trợ nhau trong quá trình chăm sóc bò, từ đó hình thành mối quan hệ đoàn kết cộng đồng ngày càng bền chặt.

Hình thức luân chuyển bò con cũng giúp gắn kết các hộ gia đình với nhau theo tinh thần “cho đi để cùng phát triển”. Khi một hộ nhận được bò giống và sau đó trao lại bò con cho hộ khác, họ cảm nhận rõ trách nhiệm xã hội trong việc chung tay giúp đỡ nhau thoát nghèo. Điều này góp phần lan tỏa các giá trị nhân văn, nâng cao ý thức cộng đồng và thúc đẩy sự đoàn kết trong xã hội.
Ngoài ra, Dự án còn góp phần nâng cao kiến thức và kỹ năng của người dân trong lĩnh vực chăn nuôi. Việc được đào tạo bài bản giúp họ thay đổi thói quen sản xuất cũ, áp dụng tiến bộ kỹ thuật mới, nhờ đó tạo ra hiệu suất cao hơn và giảm thiểu rủi ro. Đây là yếu tố then chốt giúp quá trình chuyển đổi từ sản xuất tự phát sang sản xuất có định hướng lâu dài, phù hợp với xu thế nông nghiệp bền vững.
Đặc biệt, mô hình chăn nuôi bò cái sinh sản giúp tạo thêm nguồn lực kinh tế ở cơ sở, góp phần nâng cao các tiêu chí về thu nhập, việc làm, an sinh xã hội và phát triển sản xuất - những tiêu chí quan trọng trong chương trình xây dựng nông thôn mới.
Từ những kết quả đạt được, có thể khẳng định rằng mô hình nhân rộng chăn nuôi bò cái sinh sản ở xã Châu Lăng không chỉ là giải pháp hỗ trợ hộ nghèo trong ngắn hạn mà còn là hướng đi bền vững trong dài hạn. Việc kết hợp hỗ trợ vốn, con giống, tập huấn kỹ thuật và cơ chế luân chuyển sinh kế đã tạo ra tác động lan tỏa mạnh mẽ, giúp người dân có thêm động lực vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống và góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương./.