Lúa - nấm - phân hữu cơ: Mô hình tuần hoàn tạo thu nhập kép, góp phần xây dựng nông thôn mới
Nhạy bén trong tiếp cận thông tin và nắm bắt nhu cầu thị trường, đồng thời chủ động học hỏi, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, gia đình ông Phạm Đình Thiều ở xã Thạnh Quới, TP Cần Thơ đã phát triển thành công mô hình nông nghiệp tuần hoàn.
Từ sản xuất lúa giống theo đơn đặt hàng, tận dụng phụ phẩm rơm rạ để trồng nấm rơm, rồi tiếp tục tái sử dụng bả rơm làm phân hữu cơ. Mô hình khép kín này không chỉ giúp gia đình ông Phạm Đình Thiều nâng cao thu nhập mà còn phù hợp định hướng xây dựng nông thôn mới bền vững, giảm phát thải và bảo vệ môi trường.
Diện tích canh tác của gia đình không lớn, trong khi giá vật tư nông nghiệp tăng cao và thị trường lúa gạo biến động liên tục khiến việc nâng cao thu nhập từ cây lúa luôn gặp nhiều khó khăn. Với 5 ha trồng lúa, gia dình ông Phạm Đình Thiều cũng đối mặt tình trạng giống như nhiều nông dân khác trong khu vực, có những thời điểm giá lúa giảm mạnh vào mùa thu hoạch rộ, thiếu điều kiện phơi sấy khiến nông dân buộc phải bán lúa tươi với giá thấp.
Sau thời gian tìm hiểu thị trường và kết nối với các doanh nghiệp, gia đình ông nhận thấy nhu cầu lúa giống luôn cao và ổn định. Kể từ khi chuyển sang sản xuất lúa giống theo đặt hàng của doanh nghiệp, ông luôn bán được giá cao hơn thị trường 500-1.000 đồng/kg. Nhờ ứng dụng kỹ thuật mới, năng suất và chất lượng lúa tăng, chi phí đầu vào giảm, lợi nhuận ổn định hơn.
Vụ thu đông 2025, dù giá lúa thị trường giảm mạnh, nhiều hộ thua lỗ, ông Thiều vẫn đạt lợi nhuận khoảng 25 triệu đồng/ha. Trong các vụ trước, trồng lúa giống mang lại khoản lời từ 30-40 triệu đồng/ha. Đây là nguồn thu bền vững, tạo nền tảng để ông tiếp tục mở rộng mô hình sản xuất theo hướng nông nghiệp tuần hoàn - một tiêu chí quan trọng trong xây dựng nông thôn mới nâng cao.
Mỗi năm làm ba vụ lúa, với nguồn rơm rạ dồi dào, thay vì đốt bỏ gây ô nhiễm, gia đình ông đã tận dụng nguồn rơm này để trồng nấm rơm trên bờ thửa và khu đất trống quanh nhà. Mô hình vừa giảm chất thải, vừa tạo thêm nguồn thu đáng kể. Đặc biệt, bả rơm sau trồng nấm lại trở thành phân hữu cơ tốt cho cây trồng, giúp giảm chi phí phân bón hóa học và góp phần cải tạo đất.
Được ngành Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ hướng dẫn, ông Thiều đầu tư mô hình trồng nấm trong nhà, tránh tác động của thời tiết, đạt năng suất và chất lượng cao hơn. Từ cuối năm 2024, mô hình trồng nấm rơm trong nhà hoạt động ổn định, gia đình ông còn thuê thêm lao động tại địa phương, tạo việc làm cho người dân - một yếu tố góp phần quan trọng trong tiêu chí thu nhập và việc làm của chương trình xây dựng nông thôn mới.
Hiện mỗi tháng ông sử dụng từ 170-300 cuộn rơm, thu hoạch khoảng 300 kg nấm rơm. Với giá bán 50.000-90.000 đồng/kg, lợi nhuận mang về từ 10-15 triệu đồng/tháng. Ngoài ra, toàn bộ bả rơm được bán hoặc cung ứng cho Hợp tác xã Nông nghiệp dịch vụ Tiến Thuận để sản xuất phân hữu cơ, giúp hình thành chu trình kinh tế sinh học khép kín ngay tại địa phương.
Trong thời gian tới, gia đình ông dự kiến sẽ mở rộng diện tích trồng nấm rơm, với năng suất từ 1,8-2 kg nấm/cuộn rơm, mô hình trồng nấm trong nhà mang lại hiệu quả vượt trội, khẳng định tiềm năng phát triển lớn. Không chỉ giúp gia đình ông nâng cao thu nhập, mô hình còn tạo thêm việc làm, giảm ô nhiễm, thúc đẩy sử dụng phân hữu cơ và hướng đến sản xuất nông nghiệp xanh. Đây là hướng đi phù hợp với mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững, kinh tế xanh và nông thôn mới kiểu mẫu mà địa phương đang hướng tới./.