Vai trò then chốt của y tế trong xây dựng nông thôn mới
Y tế không chỉ là một tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới, mà là nền tảng bảo đảm sức khỏe, chất lượng sống và năng lực lao động cho người dân vùng nông thôn.
Trong 19 tiêu chí của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, tiêu chí về y tế luôn được xem là nhân tố cốt lõi trong phát triển bền vững. Khác với những tiêu chí mang tính kỹ thuật về hạ tầng, y tế tác động trực tiếp đến chất lượng sống và năng lực lao động của người dân nông thôn. Một địa phương đạt chuẩn về đường giao thông, trường học hay điện lưới nhưng hệ thống y tế yếu kém thì rất khó bảo đảm mục tiêu “nông thôn mới” theo nghĩa toàn diện.
Tại Hà Nội, sau khi sắp xếp đơn vị hành chính và vận hành mô hình chính quyền đô thị hai cấp, thành phố đối mặt với yêu cầu sắp xếp lại hệ thống y tế cơ sở. Tại xã Bình Minh, trạm y tế mới được tổ chức lại với hơn 60 cán bộ, gồm bác sĩ, điều dưỡng, hộ sinh và y sĩ, đáp ứng đầy đủ chức năng khám chữa bệnh ban đầu, tiêm chủng mở rộng, quản lý bệnh mạn tính và chăm sóc sức khỏe nhóm yếu thế.
Ở một số xã khác như Thanh Oai hay Ứng Thiên, chính quyền địa phương duy trì nhiều điểm khám gần dân, đảm bảo không bị gián đoạn trong giai đoạn chuyển đổi mô hình quản lý. Nhiều trạm chủ động triển khai truyền thông phòng bệnh, tiêm chủng định kỳ, đồng thời tăng cường giám sát vệ sinh an toàn thực phẩm và chăm sóc bà mẹ - trẻ em. Những kết quả này cho thấy tiêu chí y tế không chỉ là hạng mục kiểm đếm mà còn gắn trực tiếp với phúc lợi của người dân, đúng tinh thần "gần dân, vì dân" đã được khẳng định từ nhiều năm qua.
Tại Quảng Ninh, triển khai tiêu chí y tế nông thôn mới gắn với mục tiêu chuyển đổi số và xây dựng hệ thống y tế hiện đại ở cấp cơ sở. Đến đầu năm 2024, toàn tỉnh đã công nhận gần 80% xã, phường, thị trấn đạt chuẩn quốc gia về chỉ tiêu y tế. Riêng xã Đồng Rui (trước sáp nhập) được đầu tư cơ sở vật chất, có bác sĩ phụ trách, áp dụng quản lý sức khỏe điện tử và tuyên truyền dinh dưỡng, tiêm chủng qua nền tảng số.
Đáng chú ý, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế trên địa bàn Quảng Ninh đạt hơn 99%, đồng thời nhiều địa phương triển khai phần mềm theo dõi sức khỏe, hướng dẫn khai báo dịch bệnh trực tuyến và duy trì chăm sóc sức khỏe bà mẹ - trẻ em qua hệ thống điện tử. Những bước đi này cho thấy tiêu chí y tế đang được tiếp cận theo cách hiện đại hơn, phù hợp xu hướng chuyển đổi số trong y tế cơ sở.
Thực tiễn tại các địa phương cho thấy, những xã đạt chuẩn tiêu chí y tế thường có tốc độ hoàn thành các tiêu chí khác nhanh hơn. Khi sức khỏe được bảo đảm, người dân có điều kiện tham gia lao động ổn định, tận dụng tốt hơn các chính sách hỗ trợ sản xuất, qua đó góp phần nâng cao thu nhập và giảm gánh nặng chi phí y tế do bệnh tật.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, dịch bệnh và già hóa dân số, tiêu chí y tế cần tiếp tục được coi là trụ cột, giúp tạo dựng nền tảng “nông thôn mới” theo định hướng hiện đại, văn minh và bền vững./.