Giảm nghèo bền vững - Thay đổi tư duy từ “hỗ trợ” sang “kiến tạo”
Điểm mới và quan trọng nhất của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 là sự thay đổi triết lý từ phương thức "hỗ trợ mang tính cấp phát" sang "hỗ trợ có điều kiện và kiến tạo năng lực".
Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 (CTMTQG GNBV), được phê duyệt theo Nghị quyết số 24/2021/QH15 và cụ thể hóa bằng Quyết định số 90/QĐ-TTg về việc phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, đã đánh dấu một bước chuyển căn bản và toàn diện trong tư duy.
Thay vì tập trung đơn thuần vào hỗ trợ thu nhập, chương trình đã chuyển trọng tâm sang mô hình giảm nghèo đa chiều, bao trùm và kiến tạo năng lực, hướng tới mục tiêu "Không để ai bị bỏ lại phía sau".
Điểm mới và quan trọng nhất của CTMTQG GNBV giai đoạn 2021 - 2025 là sự thay đổi triết lý từ phương thức "hỗ trợ mang tính cấp phát" sang "hỗ trợ có điều kiện và kiến tạo năng lực".
Chuẩn nghèo đa chiều, được quy định chi tiết tại Nghị định số 07/2021/NĐ-CP (và được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 30/2025/NĐ-CP), bao gồm cả tiêu chí thu nhập và tiêu chí thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản. Tổng cộng có 10 chỉ số thiếu hụt xoay quanh năm chiều cơ bản: y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch và vệ sinh, và thông tin.
Cách tiếp cận đa chiều này giúp xác định chính xác những vấn đề gốc rễ gây ra nghèo đói. Thay vì chỉ trao tiền, Chính phủ tập trung đầu tư vào các yếu tố nền tảng giúp người dân tự vươn lên:
Về y tế: Hỗ trợ 100% thẻ bảo hiểm y tế cho người nghèo, đảm bảo họ không tái nghèo do rủi ro sức khỏe.
Về giáo dục: Hỗ trợ chi phí học tập, học bổng để đảm bảo con em hộ nghèo được đi học đầy đủ, phá vỡ vòng nghèo đói giữa các thế hệ.
Về nhà ở: Triển khai các dự án hỗ trợ xây dựng và sửa chữa nhà ở kiên cố cho hộ nghèo, đặc biệt ở các huyện nghèo, giúp họ ổn định cuộc sống và yên tâm sản xuất.
Mục tiêu cốt lõi của chương trình là giảm tỷ lệ nghèo đa chiều bình quân 1,0% - 1,5% mỗi năm. Kết quả thực hiện tính đến năm 2025 cho thấy nỗ lực vượt bậc, đặc biệt là ở khu vực khó khăn: Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều bình quân cả nước giảm theo đúng mục tiêu đề ra. Đáng chú ý, tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện nghèo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã giảm trên 3% mỗi năm, đạt và vượt chỉ tiêu mà Quốc hội giao.
Sự thành công này là nhờ việc phân bổ nguồn lực tập trung hơn đi kèm với việc khuyến khích ý chí chủ động vươn lên của người dân thông qua mô hình "hỗ trợ có điều kiện"./.