Khi truyền thông trở thành “đòn bẩy” thoát nghèo bền vững
Truyền thông đang trở thành yếu tố then chốt thúc đẩy giảm nghèo, giúp người dân nâng cao nhận thức, chủ động tiếp cận chính sách và vươn lên thoát nghèo bền vững.
Trong bối cảnh giảm nghèo ở Việt Nam được tiếp cận theo hướng đa chiều và bền vững, hoạt động truyền thông ngày càng giữ vai trò quan trọng nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi và tạo động lực tự lực vươn lên thoát nghèo của người dân, nhất là tại các địa bàn vùng sâu, vùng xa và vùng dân tộc thiểu số.
Triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, Dự án 6 về “Truyền thông và giảm nghèo về thông tin” xác định nhiệm vụ trọng tâm là mở rộng khả năng tiếp cận thông tin của người dân.
Trong đó, Tiểu dự án 2 hướng tới truyền thông về giảm nghèo đa chiều, nhằm nâng cao nhận thức, khơi dậy ý chí tự lực, lan tỏa điển hình và mô hình tốt, hỗ trợ người dân tiếp cận hiệu quả hơn các dịch vụ xã hội cơ bản và chính sách của Nhà nước.
“Chạm” tới người dân bằng phương thức truyền thông đa dạng
Thực tiễn triển khai Tiểu dự án 2, Dự án 6 tại một số địa phương cho thấy sự thay đổi hành vi của người dân khi thông tin tiếp cận đúng nhu cầu và đúng nhóm đối tượng.
Tại xã Lạc Sơn (tỉnh Phú Thọ), truyền thông được xác định là “đòn bẩy” trong tiến trình giảm nghèo với việc triển khai song song hai phương thức: Truyền thông đại chúng và truyền thông trực tiếp. Cụ thể, hệ thống loa truyền thanh, bảng tin, sinh hoạt xóm và nhóm Zalo cộng đồng được duy trì để cập nhật thông tin chính sách giảm nghèo đa chiều, quyền lợi bảo hiểm y tế, hỗ trợ nhà ở, đào tạo nghề hay vay vốn ưu đãi .
Song song với đó, vai trò của cán bộ đoàn thể và người có uy tín được phát huy tối đa qua việc đến từng hộ gia đình giải thích cặn kẽ về tiêu chí thoát nghèo, nguy cơ tái nghèo và các cơ hội hỗ trợ, giúp người dân chuyển từ trạng thái “nghe cho biết” sang “hiểu để hành động”. Kết quả là hành vi của người dân thay đổi tích cực: nhiều hộ chủ động đăng ký mô hình sinh kế, thậm chí viết đơn xin thoát nghèo - một dấu hiệu rõ ràng của ý chí tự lực.
Tại xã Hợp Thành (tỉnh Lào Cai), địa phương đã tối ưu hóa hạ tầng thông tin với 73 cụm loa tại 30 thôn bản, hoạt động định kỳ vào các khung giờ vàng để người dân dễ tiếp cận. Nội dung bản tin được biên soạn ngắn gọn, dễ hiểu, phù hợp với đồng bào dân tộc thiểu số, tập trung vào kỹ thuật sản xuất và chính sách an sinh.
Bên cạnh đó, xã Hợp Thành đã ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số khi đăng tải tin bài, video trên Fanpage và chia sẻ qua nhóm Zalo, kết hợp với hơn 300 tờ rơi, pano, giúp nội dung tuyên truyền tiếp cận hơn 6.500 lượt người.
Hiệu quả ghi nhận tại thôn Pèng 2 cho thấy, số hộ nghèo giảm mạnh từ 5 hộ xuống còn 1 hộ thuộc diện bất khả kháng, nhờ nắm bắt tốt chủ trương và kỹ thuật.
Có thể thấy, truyền thông về giảm nghèo không chỉ dừng lại ở việc phổ biến thông tin, mà là quá trình tác động đến nhận thức, tạo thay đổi hành vi, thúc đẩy sự chủ động của người dân.
Bên cạnh những kết quả tích cực, công tác truyền thông cần tiếp tục đổi mới theo hướng tăng cường truyền thông số, nội dung phù hợp đặc thù dân tộc thiểu số, đẩy mạnh truyền thông trực tiếp, mở rộng tương tác hai chiều và chú trọng lan tỏa mô hình giảm nghèo có chứng cứ thực tiễn. /.