Lào Cai nhân rộng rừng tre Bát Độ: Phủ xanh đất dốc, mở hướng thoát nghèo bền vững
Hàng nghìn ha đất lâm nghiệp kém hiệu quả ở Lào Cai đã được phủ xanh bằng tre Bát Độ - loại cây vừa giữ đất, giữ nước, vừa mang lại thu nhập ổn định cho đồng bào vùng cao. Mô hình đang trở thành hướng đi bền vững, giúp nhiều hộ dân thoát nghèo, đời sống ngày càng khởi sắc.
Những năm gần đây, măng tre Bát Độ không chỉ tiêu thụ tốt trong nước mà còn mở rộng sang thị trường xuất khẩu. Địa phương đã quy hoạch các vùng trồng theo đường đồng mức, giữ thảm cỏ tự nhiên để bảo vệ rễ tre và tăng năng suất măng. Nhờ đó, cây tre trở thành “cây đa lợi ích”, giúp hàng nghìn hộ dân có thu nhập ổn định, nhiều gia đình đạt mức hàng trăm triệu đồng/năm.
Quy Mông, vùng đất được hình thành sau khi sáp nhập các xã Y Can, Quy Mông và Kiên Thành (huyện Trấn Yên, Yên Bái cũ, nay thuộc Lào Cai) , nơi sinh sống của đồng bào Dao, Tày, Mông… vốn phụ thuộc nông - lâm nghiệp với tỷ lệ hộ nghèo trước đây lên tới 20%. Đất đai chủ yếu dốc, cây trồng giá trị thấp, giao thông hạn chế và thông tin kỹ thuật khó tiếp cận khiến sản xuất kém hiệu quả.
Sự xuất hiện của tre Bát Độ trong chương trình chuyển đổi cơ cấu cây trồng đã tạo thay đổi rõ rệt. Nhờ được tập huấn kỹ thuật, tiếp cận thông tin thị trường và chủ động liên kết tiêu thụ, người dân mạnh dạn đầu tư và thu được hiệu quả kinh tế vượt trội.
Toàn xã Hưng Khán, hiện có gần 2.000 ha tre Bát Độ, trở thành cây trồng chủ lực thay thế các loại cây kém hiệu quả như bồ đề, keo, sắn… Những hộ tham gia đầy đủ tập huấn và cập nhật thông tin thị trường đều cải thiện rõ rệt thu nhập.
Tre Bát Độ không chỉ đem lại giá trị kinh tế mà còn có tác dụng chống xói mòn đất, bảo vệ môi trường. Người dân tiếp cận thông tin kỹ thuật ngày càng chủ động mở rộng diện tích và nâng cao năng suất. Toàn tỉnh Lào Cai hiện có hơn 6.000 ha tre Bát Độ và đang tiếp tục tăng lên.
Trước đây, khi còn thuộc Yên Bái, tre Bát Độ đã được xem là mô hình canh tác hiệu quả trên đất dốc, phù hợp trình độ canh tác của đồng bào vùng cao với thu nhập trung bình 70 - 100 triệu đồng/ha/năm; thâm canh tốt có thể đạt trên 100 triệu đồng.
Sau hơn hai thập kỷ phát triển, cây tre Bát Độ khẳng định vai trò chủ lực trong kinh tế đồi rừng. Chính quyền địa phương đẩy mạnh hướng dẫn kỹ thuật, khuyến khích liên kết tiêu thụ và thâm canh bền vững để nâng cao chất lượng măng thương phẩm.
Mỗi mùa măng, các doanh nghiệp thu mua, chế biến xuất khẩu hoạt động nhộn nhịp. Vụ măng trùng với mùa mưa từ tháng 7 đến giữa tháng 10 hàng năm. Giá thu mua ổn định 5.000 - 5.500 đồng/kg giúp người trồng yên tâm sản xuất.
Năm 2025, sản lượng măng toàn tỉnh ước đạt hơn 40.000 tấn. Thực tế nhiều năm qua cho thấy, tre Bát Độ không chỉ phủ xanh đất rừng, chống xói mòn mà còn giúp hàng nghìn hộ dân ổn định sinh kế, góp phần giảm nghèo bền vững cho vùng cao Lào Cai./.