Ứng dụng trí tuệ nhân tạo: Khi thuật toán trở thành người làm thương hiệu mới

Trong thời đại mà mạng xã hội và quảng cáo trực tuyến len lỏi vào từng khoảnh khắc trong đời sống, doanh nghiệp đang đứng trước bài toán: Làm sao hiểu được người tiêu dùng một cách sâu sắc hơn, nhanh hơn và chính xác hơn?

Trước đây, câu trả lời nằm ở khả năng sáng tạo của đội ngũ marketing - những người nắm bắt tâm lý con người bằng trực giác, bằng sự nhạy bén với xu hướng và thị hiếu. Nhưng nay, một đối tác mới đã bước vào cuộc chơi đó chính là AI.

Nghiên cứu công bố trên Tạp chí International Journal of Information Management là một trong những công trình tổng quan quy mô lớn nhất về chủ đề này. Nhóm tác giả đã khảo sát hơn 217 công trình học thuật để dựng lên bức tranh toàn cảnh về cách AI đang được ứng dụng trong marketing - không chỉ như một công cụ kỹ thuật mà như một “bộ não chiến lược” mới, giúp doanh nghiệp nắm bắt thị trường và hành vi khách hàng theo thời gian thực.

Từ một ngành nghề vốn dựa trên kinh nghiệm, marketing giờ đây đang dịch chuyển sang nền tảng của dữ liệu, nơi mỗi quyết định được định hướng bởi thuật toán.

Công trình nghiên cứu được thực hiện tại Ấn Độ, sử dụng phương pháp tổng quan tài liệu, tức là phân tích, đối chiếu và hệ thống hóa các nghiên cứu đã công bố trên các cơ sở dữ liệu lớn như Scopus, Google Scholar hay ResearchGate.

Thay vì làm thí nghiệm, nhóm tác giả đã quan sát và tổng hợp những gì giới khoa học và doanh nghiệp đã làm, qua đó rút ra các khuynh hướng nổi bật về vai trò của AI trong marketing hiện đại.

Mục tiêu của nghiên cứu không chỉ dừng ở mức mô tả công nghệ mà còn giải thích vì sao AI đã trở thành yếu tố tất yếu trong mô hình kinh doanh đương đại, cũng như làm thế nào để doanh nghiệp tận dụng nó một cách hiệu quả và có trách nhiệm.

Kết quả tổng hợp cho thấy, AI đang định hình lại toàn bộ cấu trúc của hoạt động marketing. Ở cấp độ vi mô, AI giúp doanh nghiệp hiểu rõ từng khách hàng riêng biệt. Ở cấp độ vĩ mô, nó trở thành công cụ dự báo thị trường và hoạch định chiến lược.

Thay vì chia khách hàng theo giới tính, độ tuổi hay khu vực, AI dựa vào hàng tỷ điểm dữ liệu - từ lịch sử duyệt web, thời gian phản hồi quảng cáo đến biểu cảm gương mặt khi mua sắm - để tạo ra một “hồ sơ hành vi” chính xác cho từng cá nhân.

Nhờ đó, doanh nghiệp có thể biết ai đang có nguy cơ rời bỏ thương hiệu, ai có khả năng quay lại mua, ai đang cân nhắc sản phẩm của đối thủ. Tất cả những điều này được thực hiện gần như trong thời gian thực, với tốc độ và độ chính xác vượt xa khả năng con người.

Một trong những bước ngoặt lớn của marketing hiện nay là khả năng tối ưu hóa chiến dịch bằng AI. Các mô hình ngôn ngữ tự nhiên có thể viết hàng trăm tiêu đề quảng cáo khác nhau, tự động thử nghiệm và chọn ra phương án hiệu quả nhất.

Thuật toán học máy giúp xác định thời điểm lý tưởng để đăng bài, lựa chọn nhóm khách hàng tiềm năng và thậm chí dự đoán mức giá có thể mang lại doanh số tối đa.

Trong quảng cáo kỹ thuật số, AI đóng vai trò như người điều phối vô hình: Phân tích dữ liệu hành vi, đo lường hiệu suất từng kênh và tự điều chỉnh ngân sách để đảm bảo lợi tức đầu tư cao nhất. Nhờ vậy, chi phí marketing giảm đáng kể trong khi khả năng tiếp cận khách hàng tăng lên.

Thêm vào đó, AI còn mở rộng khả năng tự động hóa trong quản trị marketing. Các chatbot giờ đây không chỉ trả lời câu hỏi đơn giản mà còn nhận diện cảm xúc người dùng qua giọng nói, điều chỉnh ngữ điệu, thậm chí gợi ý sản phẩm phù hợp với tâm trạng. Ở cấp độ vận hành, AI có thể tự động phân bổ ngân sách, đánh giá kết quả chiến dịch và đưa ra khuyến nghị cho lần triển khai tiếp theo. Điều này giúp giảm đáng kể khối lượng công việc lặp lại, hạn chế lỗi con người và giải phóng thời gian cho các nhà tiếp thị tập trung vào chiến lược sáng tạo.

Ở tầm nghiên cứu chiến lược, sự kết hợp giữa AI, dữ liệu lớn (Big Data) và Internet vạn vật (IoT) đang biến marketing từ một hoạt động phản ứng sang hoạt động tiên đoán. Các hệ thống dự báo dựa trên AI có thể nhận ra xu hướng tiêu dùng mới chỉ từ những thay đổi nhỏ trong hành vi tìm kiếm hoặc lượt tương tác trên mạng xã hội.

Chúng mô phỏng các kịch bản thị trường - chẳng hạn nếu giá tăng 5%, doanh số sẽ giảm bao nhiêu phần trăm; nếu tung sản phẩm mới, nhóm khách hàng nào sẽ phản ứng tích cực nhất. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể ra quyết định chiến lược nhanh hơn và chính xác hơn, không phải bằng cảm tính mà bằng bằng chứng dữ liệu.

Có thể nói, marketing đang bước vào kỷ nguyên của “tư duy song hành”, nơi con người và máy móc cùng học hỏi và sáng tạo.

Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ của AI cũng đặt ra nhiều câu hỏi và thách thức về đạo đức và quản trị.

Thứ nhất là, yêu cầu dữ liệu khổng lồ. AI chỉ thông minh khi được "nuôi" bằng dữ liệu chất lượng cao, trong khi phần lớn doanh nghiệp hiện nay vẫn lưu trữ thông tin phân mảnh, thiếu chuẩn hóa.

Thứ hai là, vấn đề minh bạch và quyền riêng tư. Khi AI có thể đọc cảm xúc hay dự đoán hành vi, ranh giới giữa cá nhân hóa tích cực và xâm phạm đời tư trở nên mong manh.

Cuối cùng là, sự thiếu hụt nhân lực am hiểu cả hai lĩnh vực - công nghệ và marketing. Đội ngũ tiếp thị truyền thống chưa được đào tạo sâu về thuật toán, trong khi các kỹ sư dữ liệu lại thiếu kỹ năng cảm thụ thị trường và tâm lý người tiêu dùng.

Theo đó, AI không nên được nhìn nhận như công cụ thay thế con người, mà là hệ thống tăng cường năng lực con người. Máy móc có thể xử lý dữ liệu khổng lồ với tốc độ ánh sáng, nhưng chỉ con người mới có khả năng đặt câu hỏi đúng, hiểu giá trị văn hóa và sáng tạo ra thông điệp chạm đến cảm xúc. Nếu được kết hợp khéo léo, AI sẽ giúp các marketer trở nên nhạy bén hơn, chiến lược hơn và giàu tính nhân văn hơn. AI không xóa bỏ vai trò con người, mà mở rộng năng lực con người trong thế giới dữ liệu.

Sự hội tụ giữa AI và marketing cũng phản ánh một xu hướng lớn hơn trong xã hội: Dữ liệu đang trở thành ngôn ngữ chung của thế giới hiện đại. Khi mỗi cú click, mỗi lượt xem, mỗi ánh mắt đều được ghi lại và phân tích, marketing không còn chỉ là nghệ thuật kể chuyện, mà là khoa học của dự đoán.

Song, chính ở điểm giao thoa ấy, marketing cũng phải đối diện với thách thức mới: Làm thế nào để công nghệ phục vụ con người mà không đánh mất tính nhân bản? Câu hỏi này không chỉ dành cho các kỹ sư AI, mà còn cho mọi doanh nghiệp đang dựa vào dữ liệu để tiếp cận khách hàng.

Ngày nay, khi bạn nhận được một quảng cáo về đôi giày đúng màu mình thích hay một email gợi ý bộ phim vừa hợp tâm trạng, đằng sau đó không phải là một nhân viên marketing ngồi quan sát bạn, mà là hàng triệu dòng mã đang âm thầm học hỏi. Những thuật toán ấy không chỉ đoán bạn sẽ mua gì, mà còn học cách “hiểu” bạn hơn chính bạn tự nhận thức về mình. Điều đó vừa kỳ diệu, vừa đáng suy ngẫm.

AI đã trở thành phần không thể thiếu trong mọi quá trình của hoạt động marketing - từ thu thập dữ liệu, phân tích, ra quyết định đến chăm sóc khách hàng. Nhưng điều quan trọng hơn cả là cách con người sử dụng nó. Nếu được vận hành có trách nhiệm, AI có thể mang lại những trải nghiệm cá nhân hóa sâu sắc, nâng cao hiệu quả kinh doanh và thậm chí thúc đẩy mối quan hệ bền vững hơn giữa thương hiệu và người tiêu dùng. Ngược lại, nếu bị lạm dụng hoặc thiếu minh bạch, AI có thể làm xói mòn niềm tin - thứ tài sản quý giá nhất của mọi thương hiệu.

Sự xuất hiện của AI đánh dấu một thời điểm bản lề, nơi marketing không còn dựa trên phỏng đoán mà trên dự báo; không còn chỉ kể chuyện bằng cảm xúc, mà kể bằng dữ liệu; không còn đơn thuần hướng ra thị trường, mà còn quay lại soi chiếu chính bản chất con người.

Và có lẽ, chính ở giao điểm giữa dữ liệu và cảm xúc ấy, marketing sẽ tìm thấy gương mặt mới của mình - một gương mặt mà AI và trí tuệ con người cùng song hành, vừa lý trí, vừa sáng tạo, vừa thực dụng, vừa nhân văn./.

NMK