Lạng Sơn giảm nghèo bằng cơ chế vận hành thống nhất
Giai đoạn 2021 - 2025 tỉnh Lạng Sơn xác định giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ trọng tâm, nhằm giảm mạnh tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo, giúp người dân khó khăn ổn định cuộc sống, tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản và phát triển sinh kế.
Việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giảm nghèo bền vững tại tỉnh Lạng Sơn thời gian gần đây cho thấy quyết tâm chính trị cao, với nguồn lực đáng kể và nhiều giải pháp đồng bộ từ sinh kế, nghề nghiệp, hạ tầng, phúc lợi xã hội, đến tuyên truyền tạo nên thay đổi rõ rệt về đời sống người dân.
Trong giai đoạn đầu triển khai Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững, tỉnh Lạng Sơn phải đối mặt với nhiều áp lực lớn. Chuẩn nghèo đa chiều được nâng cao, phạm vi hỗ trợ ngày càng rộng, trong khi hệ thống dữ liệu giữa các xã chưa đồng đều, gây khó khăn cho việc xác định đúng đối tượng và lập kế hoạch hỗ trợ. Nếu không có cơ chế vận hành thống nhất, mỗi địa phương áp dụng một cách tiếp cận riêng sẽ dẫn đến tình trạng chính sách bị “gãy khúc”, giảm hiệu quả và thiếu công bằng.
Nhận thức rõ yêu cầu này, Lạng Sơn đã tiến hành rà soát toàn diện bộ máy tổ chức, đồng thời kiện toàn Ban Chỉ đạo các cấp theo hướng tinh gọn, thống nhất và làm rõ vai trò điều phối. Các sở, ngành được phân định nhiệm vụ cụ thể, bảo đảm mỗi hạng mục công việc đều có đơn vị chịu trách nhiệm cuối, tránh tình trạng “việc chung nhưng không ai chịu trách nhiệm”.
Ở cấp xã tuyến đầu trực tiếp tiếp nhận, cập nhật và xử lý thông tin về hộ dân, tỉnh đặc biệt chú trọng chuẩn hóa nghiệp vụ. Trong hai năm đầu thực hiện chương trình, Lạng Sơn đã tổ chức: 24 lớp tập huấn cấp tỉnh, 242 cuộc tập huấn cấp huyện, 24 đoàn học tập kinh nghiệm thực tế nhằm nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ cơ sở. Các lớp tập huấn giúp cán bộ nắm vững quy trình rà soát hộ nghèo, kỹ thuật xác định các chiều thiếu hụt theo chuẩn nghèo đa chiều, phương pháp cập nhật dữ liệu, cũng như cách xây dựng kế hoạch hỗ trợ phù hợp với đặc điểm từng hộ và từng địa bàn.
Nhờ những điều chỉnh bài bản ở giai đoạn đầu, Lạng Sơn đã tạo được một hệ thống vận hành thống nhất, liên thông, có trách nhiệm rõ ràng, đặt nền tảng quan trọng cho việc triển khai chính sách giảm nghèo một cách hiệu quả, minh bạch và bền vững trong những năm tiếp theo.
Song song với việc hoàn thiện bộ máy và chuẩn hóa nghiệp vụ ở cơ sở, tỉnh Lạng Sơn đặc biệt chú trọng công tác kiểm tra, giám sát nhằm bảo đảm Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững được thực hiện đúng quy định và thống nhất trên toàn tỉnh.
Hằng năm, tỉnh đã xây dựng và triển khai kế hoạch kiểm tra tập trung vào các nội dung trọng tâm như rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo và triển khai các chính sách hỗ trợ theo từng dự án, tiểu dự án.
Một điểm đáng chú ý là Lạng Sơn không chỉ dựa vào bộ máy Nhà nước, mà còn phát huy vai trò của người có uy tín trong cộng đồng, các tổ chức đoàn thể và ban giám sát đầu tư của cộng đồng như một kênh kiểm chứng độc lập. Điều này giúp tăng tính minh bạch và tạo sự giám sát tự nhiên ngay từ cơ sở, nơi trực tiếp tiếp cận thông tin về hộ dân.
Trong giai đoạn này, tỉnh xác định an sinh xã hội và tín dụng chính sách là “tấm đệm an toàn” để hộ nghèo không bị tổn thương trước các cú sốc kinh tế, xã hội. Chỉ riêng năm 2024, Lạng Sơn đã hỗ trợ hơn 236 tấn gạo dự trữ cho 4.750 hộ với 15.760 nhân khẩu, bảo đảm người dân không rơi vào thiếu đói khi gặp khó khăn đột xuất. Dữ liệu an sinh được cập nhật liên tục, giúp tỉnh nhận diện sớm nhóm có nguy cơ tái nghèo và chủ động có biện pháp hỗ trợ.
Trong lĩnh vực kinh tế, tín dụng chính sách tiếp tục đóng vai trò trụ cột, góp phần tạo sinh kế và hỗ trợ phục hồi thu nhập cho các hộ nghèo.
Nhờ kết hợp chặt chẽ giữa giám sát, minh bạch, an sinh, tín dụng chính sách, Lạng Sơn đã xây dựng được một hệ thống hỗ trợ nhiều lớp, vừa đảm bảo tính kỷ cương trong quản lý, vừa bảo vệ nhóm yếu thế trước các biến động khách quan, tạo nền tảng vững chắc cho mục tiêu giảm nghèo lâu dài.
Theo UBND tỉnh Lạng Sơn, điều quan trọng nhất của giảm nghèo giai đoạn 2021 - 2025 không chỉ nằm ở các hoạt động hỗ trợ, mà ở việc tỉnh thiết lập được một cơ chế vận hành thống nhất. Khi rà soát, thẩm định, hỗ trợ và giám sát được gắn với quy trình rõ ràng, dữ liệu cập nhật thường xuyên, chính sách đến đúng đối tượng, đúng thời điểm. Việc phối hợp chặt chẽ, giám sát thực chất và an sinh kịp thời tạo nên một hệ thống đủ bền và linh hoạt để giảm nghèo đúng nghĩa bền vững. Lạng Sơn cũng đang dần dịch chuyển từ “quản lý hỗ trợ” sang “quản trị phát triển”, coi tự chủ của người dân là thước đo hiệu quả. Cách tiếp cận này giúp chương trình giảm nghèo đi từ hỗ trợ đơn lẻ sang một hệ sinh thái điều hành bài bản, giảm độ trễ và tăng khả năng chống chịu của từng hộ dân./.