Nền tảng điện toán biên của doanh nghiệp Việt được mở rộng ứng dụng trong IoT công nghiệp

Điện toán biên tạo lợi thế mới trong vận hành dây chuyền sản xuất

Trong những năm gần đây, nhiều nhà máy tại các khu công nghiệp ở Bắc Ninh, Hải Phòng, Đà Nẵng và Bình Dương đã bắt đầu thử nghiệm và áp dụng hệ thống điện toán biên do doanh nghiệp Việt phát triển. Khác với mô hình truyền thống vốn phụ thuộc nhiều vào điện toán đám mây, điện toán biên đưa khả năng xử lý và phân tích dữ liệu xuống sát thiết bị, giảm đáng kể độ trễ và rủi ro nghẽn mạng trong các hoạt động đòi hỏi phản hồi theo thời gian thực như điều khiển robot, giám sát cảm biến, cảnh báo lỗi dây chuyền hoặc vận hành hệ thống an toàn.

Hệ thống điện toán biên được thiết kế theo kiến trúc mô-đun, phù hợp với đặc thù môi trường sản xuất công nghiệp có nhiều thiết bị tự động hóa. Khi hàng nghìn cảm biến và thiết bị IoT ghi nhận dữ liệu liên tục, hệ thống điện toán biên giúp nhà máy xử lý tại chỗ, chỉ gửi dữ liệu tổng hợp lên trung tâm điều hành. Cách tiếp cận này vừa giảm chi phí truyền tải, vừa giúp giữ dữ liệu nội bộ trong phạm vi nhà máy, hạn chế rủi ro an ninh mạng.

Nhiều doanh nghiệp sản xuất đánh giá việc ứng dụng điện toán biên giúp nâng hiệu quả quản lý chất lượng và bảo trì dự đoán. Thay vì chờ hệ thống trung tâm xử lý, các thuật toán tại biên có thể nhận diện bất thường như rung động bất thường, nhiệt độ tăng đột ngột hoặc tiêu thụ điện vượt chuẩn, từ đó cảnh báo kỹ thuật viên ngay tại chỗ.

Một số dây chuyền tại Khu công nghiệp VSIP và Tràng Duệ (Hải Phòng) đã triển khai giải pháp biên, giúp giảm đáng kể thời gian dừng máy và tối ưu chi phí bảo trì.

Từ góc độ vận hành, điện toán biên cũng phù hợp với những nhà máy có môi trường khắc nghiệt hoặc yêu cầu tính liên tục cao, nơi đường truyền Internet không phải lúc nào cũng ổn định. Việc duy trì các tác vụ phân tích và điều khiển trực tiếp tại nhà máy giúp dây chuyền hoạt động ổn định ngay cả khi kết nối đám mây gặp gián đoạn tạm thời.

Tăng cường tự chủ công nghệ và xây dựng nền tảng số cho sản xuất thông minh

Việc doanh nghiệp Việt chủ động phát triển nền tảng điện toán biên được xem là bước tiến quan trọng trong tự chủ công nghệ lõi phục vụ công nghiệp. Theo đánh giá của các chuyên gia tự động hóa, các giải pháp ngoại nhập thường có chi phí cao, khó tùy biến theo từng nhà máy và bị hạn chế trong việc tích hợp thiết bị cũ - vốn chiếm tỷ lệ lớn trong các khu công nghiệp Việt Nam. Ngược lại, giải pháp nội địa cho phép cấu hình linh hoạt, điều chỉnh thuật toán theo đặc thù máy móc và quy trình của doanh nghiệp sản xuất trong nước.

Một số doanh nghiệp công nghệ Việt đang mở rộng nền tảng theo hướng tích hợp bộ công cụ phân tích dữ liệu máy móc, kết nối liền mạch với hệ thống MES, ERP và SCADA đang vận hành tại nhiều nhà máy. Mục tiêu là hình thành một kiến trúc liên thông từ cảm biến đến trung tâm điều hành, trong đó điện toán biên đóng vai trò “bộ lọc” và “bộ xử lý” tại chỗ, giúp giảm tải cho tầng đám mây.

Nhiều chuyên gia nhận định, điện toán biên không chỉ phục vụ tự động hóa hiện tại mà còn là nền tảng cho tương lai của sản xuất thông minh, nơi dữ liệu lớn, AI và robot hợp tác đóng vai trò trung tâm. Việc xử lý dữ liệu ngay tại nhà máy cho phép triển khai các mô hình AI thời gian thực như dự đoán lỗi, tối ưu năng lượng, phân bổ tài nguyên thông minh hoặc nhận diện vật thể trong dây chuyền kiểm định.

Một số khu công nghiệp đã đề xuất tích hợp nền tảng điện toán biên vào quy hoạch hạ tầng số, coi đây là thành phần quan trọng trong lộ trình chuyển đổi số nhà máy. Khi các doanh nghiệp sản xuất trong khu vực cùng sử dụng hệ thống biên theo chuẩn thống nhất, dữ liệu có thể kết nối theo mô hình cụm công nghiệp thông minh, giúp tối ưu logistics nội khu, điều độ điện năng và kiểm soát môi trường sản xuất.

Trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp hướng đến tiêu chuẩn xanh và tự động hóa quy mô cao, điện toán biên Make in Vietnam được kỳ vọng trở thành công cụ then chốt giúp nhà máy giảm lượng phát thải, nâng hiệu suất máy móc và đáp ứng yêu cầu chứng nhận quốc tế.

Việc mở rộng ứng dụng nền tảng nội địa cũng góp phần giảm sự phụ thuộc vào các giải pháp nước ngoài, từ đó củng cố năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt trong chuỗi giá trị sản xuất toàn cầu./.

Bích Việt