Công dân số” - mảnh ghép không thể thiếu trong thành phố thông minh Hải Phòng

Từ “người dùng mạng” đến “công dân số” thực thụ

Nếu như vài năm trước, phần lớn người dân Hải Phòng chỉ biết đến internet qua mạng xã hội hoặc thanh toán trực tuyến đơn giản, thì nay, khái niệm “công dân số” ở Hải Phòng đã được nâng lên tầm mới. Họ không chỉ “sử dụng” công nghệ mà còn ứng dụng công nghệ số để học tập, làm việc, giao tiếp, giải trí và tương tác với chính quyền.

Tại phường Lê Chân, TP Hải Phòng, bà Phạm Thị Thúy, 58 tuổi, cho biết: Từ khi được phường hướng dẫn cài đặt ứng dụng Smart Hải Phòng, tôi có thể phản ánh nhanh tình trạng rác thải, hạ tầng xuống cấp. Mọi việc xử lý rất minh bạch, có phản hồi rõ ràng. Tôi thấy mình như được tham gia trực tiếp vào quản lý đô thị.

Đó là một trong hàng chục nghìn người dân đang thay đổi cách tương tác với chính quyền từ thụ động sang chủ động. Các ứng dụng như Smart Hải Phòng, Dịch vụ công quốc gia, Cổng thông tin phản ánh hiện trường, hay Zalo chính quyền điện tử đang dần trở thành công cụ quen thuộc với cư dân thành phố Cảng.

Lãnh đạo TP Hải Phòng cho biết: Xây dựng thành phố thông minh không thể thiếu những công dân thông minh. Mục tiêu của chúng tôi không chỉ là phát triển hạ tầng số, mà còn giúp người dân trở thành trung tâm của quá trình chuyển đổi số, biết sử dụng công nghệ an toàn, hiệu quả và nhân văn.

Theo đó, chính quyền thành phố đã triển khai nhiều mô hình hướng đến nâng cao năng lực số cho người dân, trong đó có: Chương trình phổ cập kỹ năng số cộng đồng, hướng dẫn người dân cài đặt, sử dụng các nền tảng số thiết yếu; Tổ công nghệ số cộng đồng tại 100% xã, phường, đặc khu là lực lượng nòng cốt giúp đỡ người dân thực hành công nghệ tại chỗ; Lớp tập huấn “Công dân số thông minh” dành cho học sinh, sinh viên, cán bộ hưu trí, tiểu thương chợ truyền thống.

An toàn số - thước đo của công dân số văn minh

Bên cạnh những tiện ích vượt trội, không gian mạng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ: Lừa đảo trực tuyến, đánh cắp dữ liệu cá nhân, tin giả, hay xâm nhập tài khoản ngân hàng. Do đó, một “công dân số thông minh” không chỉ biết dùng công nghệ mà còn phải biết tự bảo vệ mình trong môi trường số.

Điều đặc biệt tại Hải Phòng là chuyển đổi số gắn với nếp sống văn hóa, kỷ cương và tính cộng đồng của người dân thành phố.

Ở nhiều khu dân cư, người dân tự lập nhóm Zalo an ninh trật tự, nhóm cảnh báo lừa đảo online, chia sẻ các thủ đoạn mới của tội phạm mạng. Một số phường còn xây dựng “Bộ quy tắc ứng xử trên không gian mạng”, hướng dẫn người dân bình luận văn minh, tôn trọng quyền riêng tư, không phát tán nội dung sai sự thật.

Tư duy “lấy người dân làm trung tâm” giúp Hải Phòng đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi số toàn diện. Khi người dân quen với dịch vụ công trực tuyến, thanh toán không tiền mặt, học tập và y tế số, thì chính quyền số và kinh tế số cũng được thúc đẩy mạnh mẽ.

Để triển khai phong trào “Bình dân học vụ số”, Thành ủy Hải Phòng xác định nhiều nhóm giải pháp, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phổ cập tri thức về chuyển đổi số, kỹ năng số. Xây dựng và tham gia tổ chức vận hành các nền tảng học trực tuyến đại trà quốc gia “Bình dân học vụ số” để đào tạo, bồi dưỡng, phổ cập kiến thức về chuyển đổi số, kỹ năng số cho người dân; triển khai các phong trào lan tỏa kỹ năng số cho cộng đồng.

Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hải Phòng Phạm Văn Thép thông tin, theo kế hoạch, đến hết năm 2025, thành phố phấn đấu đạt các chỉ tiêu quan trọng: Trên 80% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong khu vực công có hiểu biết về chuyển đổi số, kiến thức và kỹ năng số, sử dụng được các nền tảng, trí tuệ nhân tạo, dịch vụ số phục vụ công việc.

100% học sinh trung học và sinh viên được trang bị kiến thức, kỹ năng số để phục vụ học tập, nghiên cứu và sáng tạo, có kỹ năng an toàn trong học tập, tương tác xã hội trong môi trường số.

80% người dân trong độ tuổi trưởng thành có tri thức cơ bản về chuyển đổi số, có kỹ năng số, sử dụng được thiết bị thông minh để khai thác thông tin, sử dụng nền tảng, dịch vụ số thiết yếu, biết bảo vệ bản thân trên môi trường số;

80% người dân trong độ tuổi trưởng thành được xác nhận đạt phổ cập tri thức về chuyển đổi số, kỹ năng số trên nền tảng VNeID.

80% người lao động trong các doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hợp tác xã có kiến thức cơ bản về công nghệ số, có kỹ năng số, sử dụng được thiết bị thông minh để phục vụ sản xuất, kinh doanh, nâng cao năng suất lao động.

Công dân số không chỉ là sản phẩm của công nghệ, mà là kết quả của nhận thức và trách nhiệm xã hội. Ở Hải Phòng, hành trình ấy đã và đang diễn ra từng ngày - từ lớp học phổ cập kỹ năng số, từ nhóm Zalo khu phố, đến các ứng dụng phản ánh hiện trường.

Một thành phố thông minh chỉ thật sự bền vững khi có những công dân số thông minh, sống an toàn và nhân văn. Và Hải Phòng, với tinh thần đổi mới, kỷ luật và đồng lòngđang cho thấy hình mẫu về một cộng đồng công dân số kiểu mẫu của Việt Nam./.

L.H