Công nghệ nhận diện khuôn mặt mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro về quyền riêng tư.
.jpg)
Khi bước vào cửa hàng, lên máy bay, đăng nhập vào ngân hàng hoặc lướt mạng xã hội, chúng ta thường sẽ được yêu cầu quét nhận diện khuôn mặt. Công nghệ này được quảng bá là nhanh chóng, tiện lợi và an toàn, giúp xác minh danh tính chỉ bằng một ánh nhìn.
Tuy nhiên, sự lan rộng của nó cũng kéo theo lo ngại sâu sắc về quyền riêng tư. Ví dụ, các nhà bán lẻ lớn như Kmart đã bị phát hiện vi phạm luật bảo vệ dữ liệu khi sử dụng nhận diện khuôn mặt mà không có sự đồng ý của khách hàng.
Một số chính phủ đang cân nhắc xác minh độ tuổi trên mạng bằng công nghệ nhận diện khuôn mặt, với mục tiêu bảo vệ trẻ em khỏi nội dung độc hại. Trong khi đó, nhiều trường học bắt đầu thử nghiệm công nghệ này để điểm danh, kiểm soát ra vào hoặc thanh toán trong căng tin.
Các chuyên gia cảnh báo rằng, nguy cơ lạm dụng dữ liệu sinh trắc học ở trẻ em là rất đáng lo ngại. Trường hợp Microsoft bị cáo buộc xử lý sai dữ liệu khuôn mặt của trẻ nhỏ cho thấy, rủi ro này không còn là giả thuyết.
Khuôn mặt là dữ liệu không thể thay thế
Công nghệ nhận diện khuôn mặt hoạt động bằng cách phân tích đặc điểm sinh học độc nhất của khuôn mặt và so sánh với cơ sở dữ liệu lưu trữ sẵn. Không giống như camera quan sát (CCTV) chỉ ghi hình thụ động, công nghệ này chủ động xác định và phân loại danh tính.
Nhận diện khuôn mặt đang được áp dụng ngày càng phổ biến, tương tự như mã QR để check-in trong giai đoạn đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, trong khi mã QR có thể bị xóa, khuôn mặt của một người không thể thay đổi.
Một khi bản quét khuôn mặt được lưu trữ, nó có thể tồn tại trong cơ sở dữ liệu mãi mãi. Nếu những dữ liệu này bị rò rỉ hoặc tấn công mạng, danh tính cá nhân sẽ bị xâm phạm vĩnh viễn. Rủi ro ngày càng lớn khi các ngân hàng, cơ quan và nền tảng số ngày càng dựa vào công nghệ này để cấp quyền truy cập.
Hơn nữa, độ chính xác của nhận diện khuôn mặt vẫn còn nhiều hạn chế, như ước lượng sai tuổi hoặc nhận dạng sai người, khiến người dùng bị giới hạn quyền truy cập, hoặc bị ảnh hưởng bởi những thông tin không phù hợp.
Những rủi ro này không chỉ là giả thuyết. Một người có thể bị xếp nhầm vào danh sách theo dõi vì lỗi nhận diện khuôn mặt, gây ảnh hưởng lớn đến cá nhân. Nếu dữ liệu khuôn mặt bị đánh cắp, kẻ xấu có thể giả mạo danh tính để truy cập tài khoản ngân hàng, hồ sơ bảo hiểm hoặc dịch vụ cá nhân.
Trong tương lai, khuôn mặt con người có thể được dùng để đánh giá độ tin cậy tín dụng, khả năng vay vốn hoặc sức khỏe, thông qua các thuật toán tự động phân tích đặc điểm khuôn mặt trong ảnh và video.
Nhận diện khuôn mặt có thể hỗ trợ cảnh sát trong việc tìm kiếm nghi phạm, hay giúp truy cập nhanh vào khu vực an ninh, nhưng đối với trẻ em, nguy cơ bị lạm dụng dữ liệu có thể kéo dài suốt cuộc đời.
Công nghệ nhận diện khuôn mặt mang lại nhiều rủi ro hơn là lợi ích. Trong thời đại tội phạm mạng ngày càng tinh vi, hộ chiếu hay thẻ căn cước có thể thay thế được, nhưng khuôn mặt thì không. Cần thận trọng khi sử dụng công nghệ này cho đến khi việc bảo vệ quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân được pháp luật quy định rõ ràng./.