Xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử văn hóa trên không gian mạng
Ngày 22/10/2025 tại Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức Hội thảo lấy ý kiến dự thảo Bộ Quy tắc ứng xử văn hóa trên không gian mạng. Đây là bước đi quan trọng trong tiến trình hoàn thiện khung chuẩn mực hành vi trên môi trường số, hướng tới mục tiêu xây dựng một không gian mạng nhân văn, an toàn và bền vững.
Xây dựng chuẩn mực văn hóa cho không gian mạng
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (VHTTDL) Lê Hải Bình nhấn mạnh, đây không chỉ là buổi trao đổi chuyên môn giữa các cơ quan quản lý, báo chí và chuyên gia mà còn là dịp để “những người Việt Nam có trách nhiệm cùng suy ngẫm về tương lai của đất nước trong kỷ nguyên số”.
Theo Thứ trưởng Thường trực Lê Hải Bình, tác động của không gian mạng hiện diện trong mọi mặt đời sống, từ nhận thức, cảm xúc đến hành vi ứng xử. Mỗi cá nhân, đặc biệt là giới trẻ, chịu ảnh hưởng sâu sắc từ môi trường trực tuyến - nơi đang dần định hình tư duy, giá trị và nhân cách.
“Giữa không gian thật và không gian mạng luôn có sự giao thoa. Cái gì diễn ra ở nơi này cũng sẽ tác động đến nơi kia”, Thứ trưởng Thường trực Lê Hải Bình nhấn mạnh.
Theo số liệu được dẫn từ báo cáo của Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ VHTTDL), tính đến tháng 01/2024, Việt Nam có khoảng 78,44 triệu người dùng Internet, chiếm 79,1% dân số; mỗi người trung bình dành gần 7 giờ mỗi ngày truy cập Internet.
Đồng thời, theo thống kê đầu năm 2025, tổng số tài khoản người dùng thường xuyên trên top 20 mạng xã hội lớn trong nước là khoảng 110 triệu; riêng hai nền tảng lớn Facebook và YouTube được ghi nhận đạt khoảng 138,5 triệu tài khoản.
Về kiểm duyệt và xử lý vi phạm nội dung: năm 2024, Facebook đã chặn/gỡ 10.092 bài viết, 349 tài khoản, 16 nhóm, 153 trang; Google (YouTube) đã chặn/gỡ 6.467 video và 36 kênh; TikTok đã chặn/gỡ 1.274 video và 294 tài khoản tại Việt Nam.
Hướng tới môi trường số an toàn, lành mạnh và nhân văn
Tại Hội thảo, bà Nguyễn Thị Thanh Huyền, Phó Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, đã trình bày nội dung Dự thảo Bộ Quy tắc.
Theo bà Huyền, văn bản được xây dựng với 3 mục tiêu: định hướng hành vi của tổ chức, cá nhân theo chuẩn mực văn hóa, đạo đức và pháp luật Việt Nam; thúc đẩy hình thành không gian mạng nhân văn, lan tỏa giá trị tích cực, sáng tạo, mang bản sắc dân tộc; và nâng cao trách nhiệm người dùng, tăng tính minh bạch của tổ chức, doanh nghiệp.
Dự thảo Bộ Quy tắc bao gồm các nhóm quy định về hành vi ứng xử của cá nhân, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và nhà cung cấp nền tảng số. Trong đó, người dùng được khuyến khích sử dụng tên thật, phát ngôn văn minh, không chia sẻ tin giả, tôn trọng quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân. Các tổ chức, doanh nghiệp cần thể hiện vai trò gương mẫu, minh bạch thông tin, không lợi dụng truyền thông để quảng cáo sai sự thật. Các nền tảng mạng xã hội và đơn vị truyền thông phải có trách nhiệm tuân thủ pháp luật Việt Nam, chủ động ngăn chặn nội dung vi phạm, đồng thời phối hợp với cơ quan chức năng bảo vệ trẻ em và người yếu thế trên môi trường số.
Bà Nguyễn Thị Thanh Huyền nhấn mạnh, dự thảo không nhằm tạo thêm gánh nặng quản lý, mà hướng tới việc xây dựng “bộ khung văn hóa” - một hệ giá trị ứng xử chung cho công dân số. Đây là bước đi cụ thể trong việc thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 71/NQ-CP của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Nhiều ý kiến đóng góp, hoàn thiện hành lang văn hóa số
Tại Hội thảo, các đại biểu đều thống nhất rằng việc xây dựng Bộ Quy tắc là cần thiết và cấp bách. Một số ý kiến đề nghị bổ sung cơ chế đánh giá định kỳ, công cụ phản hồi vi phạm, cũng như tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức văn hóa số cho người dân.
Đại diện Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử cho biết, Bộ Quy tắc không mang tính bắt buộc pháp lý như luật hay nghị định, nhưng sẽ đóng vai trò “chuẩn mực mềm” - giúp nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật, thúc đẩy hình thành hành vi ứng xử tích cực, qua đó hỗ trợ cơ quan quản lý trong giám sát và xử lý vi phạm.
Các chuyên gia công nghệ cũng nhận định, Bộ Quy tắc cần làm rõ trách nhiệm của các nền tảng xuyên biên giới như Facebook, TikTok, YouTube trong việc tuân thủ pháp luật Việt Nam, bảo vệ dữ liệu người dùng và gỡ bỏ nội dung vi phạm. Đây là điều kiện tiên quyết để bảo đảm tính hiệu lực thực tế khi triển khai.
Lan tỏa giá trị văn hóa Việt trong kỷ nguyên số
Phát biểu kết luận Hội thảo, Thứ trưởng Thường trực Lê Hải Bình khẳng định, xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử văn hóa trên không gian mạng không chỉ là vấn đề văn hóa, mà còn là nhiệm vụ chính trị, pháp lý và xã hội quan trọng trong tiến trình chuyển đổi số của đất nước.
“Khi mỗi người có ý thức, hành xử đúng mực và tôn trọng lẫn nhau, thì mạng xã hội sẽ trở thành không gian lan tỏa điều tốt đẹp, góp phần làm giàu thêm bản sắc văn hóa Việt Nam trong thời đại số”, Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTTDL Lê Hải Bình nhấn mạnh.
Theo kế hoạch, Bộ VHTTDL sẽ tiếp tục tổng hợp, hoàn thiện nội dung Dự thảo Bộ Quy tắc để trình Chính phủ xem xét, ban hành trong thời gian tới, tạo nền tảng pháp lý và văn hóa vững chắc cho quá trình phát triển xã hội số Việt Nam./.