Doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam với sứ mệnh tiên phong, khát vọng vươn tầm

Nền tảng vững chắc từ tinh thần "Make in Viet Nam"

Được tuyên bố lần đầu tại Diễn đàn quốc gia về phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam năm 2019, chiến lược "Make in Viet Nam" với chủ trương "Sáng tạo tại Việt Nam, thiết kế tại Việt Nam, sản xuất tại Việt Nam" đã trở thành khẩu hiệu hành động, khơi dậy mạnh mẽ nội lực và khát vọng phát triển của dân tộc.

Tinh thần này không chỉ lan tỏa trong lĩnh vực công nghệ số mà còn tạo hiệu ứng tích cực đến mọi ngành nghề, thay đổi tư duy của cộng đồng doanh nghiệp hướng tới việc tạo ra các sản phẩm chất lượng của người Việt cho thị trường trong nước và toàn cầu.

Nhờ sự hưởng ứng mạnh mẽ này, ngành công nghiệp công nghệ số Việt Nam đã đạt được những thành tựu vượt bậc. Năm 2024, tổng doanh thu của ngành ước đạt 157,984 tỷ USD, tăng 10,2% so với năm 2023. Toàn ngành hiện có khoảng 73.788 doanh nghiệp đang hoạt động với tổng số nhân lực lên đến 1,67 triệu người, tăng 67% so với năm 2019.

Các sản phẩm công nghệ số "Make in Viet Nam" không chỉ được người tiêu dùng trong nước đón nhận mà còn từng bước chinh phục thị trường quốc tế. Tính đến hết năm 2024, gần 1.900 doanh nghiệp công nghệ số đã có doanh thu từ thị trường nước ngoài, đạt khoảng 11,5 tỷ USD, tăng trưởng ấn tượng 53,3% so với năm 2023.

Những con số ấn tượng cho thấy, công nghệ đã và đang trở thành hạ tầng phát triển cốt lõi của quốc gia. Việt Nam đã khẳng định vị thế trên bản đồ công nghệ thế giới khi xếp thứ 2 về xuất khẩu điện thoại di động thông minh, thứ 5 về xuất khẩu linh kiện máy tính và thứ 7 về gia công phần mềm.

Thách thức và "điểm yếu" cần vượt qua

Dù đạt được những thành tựu đáng tự hào, cần phải thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế và thách thức. Tại Diễn đàn quốc gia Phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam lần thứ VI, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có bài phát biểu chỉ đạo sâu sắc, nhìn thẳng vào thực tế, như một sự thức tỉnh để toàn ngành cùng nhìn lại và bước tới.

Tổng Bí thư chỉ ra một "điểm yếu lớn" là năng lực nghiên cứu và phát triển (R&D) còn phụ thuộc nhiều vào nguồn lực nước ngoài, hạn chế khả năng tự chủ công nghệ. Trình độ công nghệ của các doanh nghiệp Việt nhìn chung còn thấp và chúng ta chỉ đang tham gia ở mức khiêm tốn trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đằng sau những con số xuất khẩu ấn tượng, câu hỏi lớn được đặt ra là: "Chúng ta đóng góp được bao nhiêu % giá trị trong đó? Hay là mình đang ở phân khúc thấp nhất của chuỗi giá trị, chủ yếu là gia công cho nước ngoài?".

Thực tế cho thấy, sự tham gia của doanh nghiệp nội địa vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn FDI lớn vẫn rất hạn chế. Ví dụ, trong số hàng trăm đối tác cấp I của Samsung tại Việt Nam, doanh nghiệp trong nước chỉ chiếm một phần rất nhỏ và chủ yếu cung cấp các dịch vụ đơn giản như suất ăn công nghiệp hay xử lý rác thải. Điều này cho thấy, nguy cơ Việt Nam trở thành một "cứ điểm lắp ráp - gia công" thay vì một trung tâm công nghệ thực thụ.

Bên cạnh đó, nguồn nhân lực chất lượng cao vẫn là một bài toán nan giải. Chỉ khoảng 10% lực lượng lao động được đào tạo chuyên sâu, trong khi các ngành công nghệ cao lại thiếu hụt nhân lực trầm trọng.

Con đường phía trước

Hành trình để Việt Nam trở thành một quốc gia số phát triển vẫn còn nhiều thách thức, nhưng chúng ta đang có trong tay những yếu tố hội tụ của "thiên thời, địa lợi, nhân hòa" để tạo nên một cuộc đột phá vươn mình.

Thế giới đang trong cuộc đua làm chủ công nghệ số và đây là cơ hội để Việt Nam cùng bước vào vạch xuất phát, cạnh tranh ngang bằng với các nước tiên tiến. Nhu cầu nhân lực công nghệ thông tin toàn cầu đang thiếu hụt nghiêm trọng, mở ra cơ hội vàng để Việt Nam trở thành trung tâm cung cấp nhân lực công nghệ chất lượng cao cho thế giới.

Đảng và Nhà nước đã thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ, coi khoa học công nghệ và chuyển đổi số là trung tâm trong chiến lược phát triển quốc gia. Sự ra đời của Nghị quyết số 57-NQ/TW được ví như "bà đỡ", là kim chỉ nam, khai sáng cho sự phát triển của doanh nghiệp công nghệ số, tạo ra hành lang pháp lý và chính sách đột phá.

Việt Nam sở hữu lợi thế dân số trẻ, đam mê công nghệ, cùng lực lượng lao động trong ngành ngày càng lớn mạnh. Các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam đang ngày càng trưởng thành, sẵn sàng dấn thân, đầu tư vào R&D, làm chủ các công nghệ lõi như Trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), Dữ liệu lớn (Big Data) và 5G/6G.

Để biến cơ hội thành hiện thực, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ ra 7 nhiệm vụ trọng tâm, trong đó nhấn mạnh việc phải nỗ lực tự cường, tự chủ công nghệ, đẩy mạnh đầu tư vào R&D, phát triển hạ tầng số hiện đại, khơi nguồn nhân tài và xây dựng một hệ sinh thái công nghệ số bền vững. Các doanh nghiệp cần có khát vọng mạnh mẽ, dấn thân vào những lĩnh vực tiên phong và liên kết chặt chẽ để tạo ra sức mạnh tổng hợp.

Phát triển doanh nghiệp công nghệ số không chỉ là một lựa chọn, mà là mệnh lệnh của thời đại để Việt Nam hiện thực hóa khát vọng hùng cường vào năm 2045. Con đường phía trước đòi hỏi sự quyết tâm, đồng lòng và nỗ lực không ngừng nghỉ từ Chính phủ, các bộ, ngành và đặc biệt là từ chính cộng đồng doanh nghiệp công nghệ số.

Bằng việc nhìn thẳng vào sự thật, nắm bắt thời cơ và hành động quyết liệt, các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam sẽ hoàn thành xuất sắc sứ mệnh của mình, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên làm chủ công nghệ, làm chủ tương lai./.

{AT}