Tận dụng KHCN và ĐMST để Việt Nam trở thành nước phát triển
Chúng ta chỉ còn 20 năm nữa để đạt mục tiêu trở thành nước phát triển có thu nhập cao. Nếu không tận dụng được khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, chúng ta sẽ lỡ mất cơ hội.
Chiều ngày 12/10, tại Phiên trù bị Đại hội Đảng bộ Chính phủ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, các đại biểu tham dự Tổ thảo luận số 9 đã có những đóng góp sâu sắc, tâm huyết vào dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng bộ Chính phủ và dự thảo các Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng. Những ý kiến được đưa ra không chỉ phản ánh thực tiễn điều hành của Chính phủ trong giai đoạn vừa qua mà còn thể hiện tinh thần đổi mới, quyết liệt và khát vọng phát triển đất nước trong thời kỳ mới.
Tổ thảo luận số 9, gồm 2 Đoàn đại biểu (Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) và Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam), có sự tham dự của Uỷ viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng; đồng chí Nguyễn Mạnh Hùng, Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ Chính phủ, Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Bộ KH&CN.
Tổ thảo luận đã tập trung phân tích sâu vào vai trò của KH&CN và chuyển đổi số (CĐS) trong giai đoạn sắp tới.
Bứt phá bằng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số
Phát biểu tại phiên thảo luận, ông Trần Duy Ninh, Cục trưởng Cục CĐS Quốc gia, Bộ KH&CN, nhấn mạnh nhiệm kỳ 2025-2030 cần là giai đoạn tạo ra kết quả thực chất của CĐS, sau một giai đoạn 5 năm vừa qua được xem là giai đoạn "chuyển đổi nhận thức".
"Nơi mà dữ liệu trở thành tài nguyên, công nghệ trở thành sức mạnh và người dân trở thành chủ thể của quốc gia số - đó phải là định hướng xuyên suốt trong nhiệm kỳ tới", Cục trưởng Cục CĐS Quốc gia khẳng định và đề xuất 3 điểm bổ sung quan trọng vào dự thảo văn kiện.
Thứ nhất, phát triển năng lực số và chủ quyền dữ liệu quốc gia, hình thành hạ tầng dữ liệu và nền tảng trí tuệ nhân tạo, coi đây là hạ tầng thiết yếu ngang hàng với điện, nước và giao thông.
Thứ hai, triển khai hiệu quả khung kiến trúc tổng thể quốc gia số, kết nối hệ thống dữ liệu phục vụ điều hành Chính phủ, người dân và doanh nghiệp trên nền tảng dữ liệu và trí tuệ nhân tạo.
Thứ ba, xây dựng hệ thống đo lường tác động CĐS, nhằm đánh giá hiệu quả thực sự đối với năng suất, năng lực cạnh tranh và sự phát triển của nền kinh tế - xã hội.
Bà Trần Thị Nhị Thủy, Phó Bí thư chuyên trách Đảng ủy Bộ KH&CN, tiếp tục nhấn mạnh về vai trò then chốt của Đảng ủy Chính phủ trong lãnh đạo toàn diện các nhiệm vụ chính trị trong nhiệm kỳ mới.
Theo đó, muốn các nghị quyết, chỉ thị của Đảng thực sự đi vào cuộc sống, chúng ta cần đổi mới cách triển khai. Mỗi tổ chức Đảng phải cụ thể hóa nghị quyết thành chương trình hành động với các nhiệm vụ rõ ràng, có thể đo đếm được.
Phó Bí thư chuyên trách Đảng ủy Bộ KH&CN cũng kiến nghị cần đẩy mạnh CĐS trong công tác Đảng, không chỉ để lãnh đạo hiệu quả hơn, mà còn để giám sát, đánh giá thực chất kết quả triển khai chính sách từ trung ương tới cơ sở.
Đổi mới sáng tạo mang lại mức tăng trưởng kinh tế gấp ba lần so với khoa học và công nghệ truyền thống
Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, đổi mới sáng tạo có thể mang lại mức tăng trưởng kinh tế gấp 3 lần so với KH&CN truyền thống.
Bộ trưởng phân tích ba thành tố chính của KHCN: Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, trong đó, CĐS là lực đẩy quan trọng giúp tăng tốc quá trình đổi mới.
"Chìa khóa của CĐS là tốc độ. Tốc độ tạo ra năng suất, năng suất tạo ra động lực tăng trưởng mới", Bộ trưởng nêu dẫn chứng cụ thể bằng việc Bộ KH&CN có thể xây dựng và hoàn thiện 10 dự án luật trong vòng một năm, trong khi trước đây một dự án có thể mất đến 5 năm.
Phát biểu thảo luận tại tổ, ông Khuất Mạnh Thắng, Phó Bí thư thường trực Đảng ủy Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam đánh giá cao việc Văn kiện đã xác định KHCN, đổi mới sáng tạo và CĐS là những động lực đột phá hàng đầu để hiện đại hóa lực lượng sản xuất, đưa đất nước tiến nhanh hơn trong chu kỳ phát triển mới.
Đồng thời nhấn mạnh, chúng ta không chỉ cần phát triển nhanh, mà phải phát triển bền vững, cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế với tiến bộ xã hội, bảo vệ môi trường và đảm bảo quốc phòng - an ninh.
Cơ hội chỉ đến một lần
Phát biểu tại phiên thảo luận, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng khẳng định, Việt Nam đang đứng trước một ngưỡng cửa lịch sử, nơi chúng ta có thể hoặc là bật lên mạnh mẽ trở thành nước phát triển, hoặc là mắc kẹt trong bẫy thu nhập trung bình.
"Cơ hội chỉ đến một lần. Chúng ta đang có vị thế mới, lòng dân đang vững tin, và Đảng đã đưa ra những quyết sách hết sức quan trọng. Giờ là lúc chúng ta phải hành động", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Phó Thủ tướng cho biết, Chính phủ sắp trình Đề án về kinh tế Nhà nước với nhiều nội dung đột phá nhằm khơi thông điểm nghẽn, giải phóng nguồn lực đang còn bị "cầm giữ", đặc biệt trong khu vực doanh nghiệp Nhà nước.
"Chúng ta chỉ còn 20 năm nữa để đạt mục tiêu trở thành nước phát triển có thu nhập cao. Nếu không tận dụng được KHCN và đổi mới sáng tạo, chúng ta sẽ lỡ mất cơ hội", Phó Thủ tướng cho rằng, KHCN và đổi mới sáng tạo là con đường không thể khác.
Qua các ý kiến đóng góp tại Tổ thảo luận số 9, có thể thấy tinh thần chung là sự quyết tâm đổi mới tư duy lãnh đạo, tập trung vào CĐS, phát triển KHCN, phát huy nội lực doanh nghiệp Nhà nước, và trên hết là nắm bắt cơ hội để bứt phá./.