Văn phòng tương lai: Khi AI thành sếp và đồng nghiệp
Trong giới công nghệ, câu hỏi dạo gần đây không còn là "bạn xem phim gì?", mà là: "đã nghe tập Dwarkesh mới nhất chưa?"
Không phải “công nghệ tương lai” nào được tung hô cũng thật sự đem lại bước đột phá. Những năm 2020, cả thế giới từng lao vào cơn sốt Metaverse. Cũng trong năm đó, McKinsey còn mạnh dạn dự đoán giá trị của Metaverse có thể lên tới 5 nghìn tỷ USD vào năm 2030. Facebook thậm chí còn đổi tên thành Meta để chứng minh mình đi kịp xu thế và nhiều công ty còn sáng tạo ra hẳn chức danh nghe rất kêu là “Giám đốc Metaverse”.
Kết quả thì sao? Giờ chỉ còn vài người vẫn ngồi bàn chuyện NFT (Non-Fungible Token) hay việc Barbados từng mở đại sứ quán trong thế giới ảo Decentraland. Phần đông còn lại đã lẳng lặng "rời tiệc", coi Metaverse như một “cơn sốt thoáng qua” trong lịch sử công nghệ.
AI tạo sinh rõ ràng không phải là Metaverse. Nó có thể sẽ không chạm tới những kỳ vọng “trên mây” mà nhiều người từng đặt ra và tác động thật sự của công nghệ này chỉ có thể nhìn thấy rõ sau một thời gian dài. Ngay lúc này, không ít doanh nghiệp thừa nhận họ khá thất vọng với những gì đã nhận lại.
Nhưng có một điều không thể phủ nhận: Nhờ AI, văn phòng ngày nay đã khác xưa rất nhiều.
Điều đó thể hiện một phần qua các con số, nhưng rõ nhất là trong cách nhân viên sử dụng AI hằng ngày. Ở nhiều nơi, họ chủ động áp dụng công nghệ, tự mày mò tìm cách dùng hiệu quả. Thậm chí có người còn dùng “lén lút”, vì không chắc được ghi nhận hay bị thay thế. Trong khi đó, các công ty đứng sau những mô hình AI hàng đầu vẫn âm thầm theo dõi sát sao mọi diễn biến.
Trong một nghiên cứu mới của NBER,do nhóm OpenAI phối hợp cùng David Deming (Đại học Harvard), đã theo dõi cách mọi người sử dụng ChatGPT. Dù lượng người dùng ChatGPT cho mục đích cá nhân tăng nhanh hơn, nhưng trong công việc, số người dùng hằng ngày vẫn bùng nổ: Từ 213 triệu người vào tháng 6/2024 lên 716 triệu người chỉ sau một năm.
Trong khi đó, phiên bản mới nhất của Chỉ số Kinh tế Anthropic, do nhóm nghiên cứu tại Công ty phát triển Claude thực hiện, phân biệt rõ hai cách dùng AI là “tự động hóa” và “hỗ trợ”.
“Tự động hóa” là khi người dùng chỉ đạo trực tiếp để AI làm thay, còn “hỗ trợ” là khi người dùng và AI trao đổi theo kiểu cộng tác qua lại. Lần đầu tiên kể từ khi chỉ số này ra đời, số lượt “tự động hóa” đã vượt qua “hỗ trợ”, cho thấy ngày càng nhiều công việc đang được giao hẳn cho AI xử lý.
Ai cũng có thể dễ dàng nhận ra AI tạo sinh đang ngày càng len lỏi vào đời sống công sở. Nó trở thành “âm nền” quen thuộc trong các cuộc trò chuyện nơi làm việc. Nếu tình cờ nghe ai đó hỏi “Bạn dùng nó thế nào?”, bạn sẽ biết ngay họ đang nói đến ChatGPT hay một công cụ AI tương tự.
Các buổi họp thường kết thúc bằng những câu nửa đùa nửa thật như: “Chắc tôi vẫn còn việc làm chứ?” hoặc “Điều tôi lo là thế hệ sau này thôi”.
Trong môi trường công sở hiện nay, thường thích bàn tán về AI đi kèm với vô số thuật ngữ chuyên môn. Nhiều người còn chưa thật sự hiểu nhưng vẫn thích thả ra những thuật ngữ như “alignment”, “non-determinism” hay “agentic”. Trong khi đó, những người “sành AI” luôn tìm cách chứng tỏ mình bắt kịp xu hướng.
Trước đây là RAG (mô hình tạo sinh có tìm kiếm dữ liệu hỗ trợ) nay lại đến MCP (giao thức để AI dùng chung công cụ). Và tất nhiên, câu hỏi cửa miệng mới là: “Bạn đã nghe podcast Dwarkesh chưa?”.
Ngày càng có nhiều người bắt đầu tin rằng, AI đã hiện diện ở khắp nơi. Các cuộc họp bây giờ thường được máy móc ghi lại rồi tự động tạo bản tóm tắt. Điều đó khiến bạn không chỉ đang trao đổi với đồng nghiệp, mà còn trở thành một phần của “hồ sơ lịch sử” được lưu lại.
Thậm chí, việc bạn có sử dụng AI hay không cũng có thể ảnh hưởng đến cách công ty đánh giá hiệu suất. Nhiều doanh nghiệp đã lập bảng theo dõi mức độ ứng dụng công nghệ của nhân viên và mong nhân viên mạnh dạn thử nghiệm công nghệ.
Theo nghiên cứu mới, các yêu cầu liên quan đến viết là cách sử dụng ChatGPT phổ biến nhất trong công việc. Điều này giúp giảm lỗi ngữ pháp, nhưng lại dễ xuất hiện lỗi về nội dung và độ chính xác. Kết quả là bạn có thể thường xuyên bắt gặp, hoặc chính tay tạo ra, những đoạn văn bản chung chung và thiếu sức sống.
Tất cả những điều này vẫn chưa đủ để gọi là một cuộc thay đổi mang tính cách mạng. Nhưng rõ ràng, AI đã để lại dấu ấn trong cách chúng ta làm việc, giao tiếp và suy nghĩ ở nơi công sở. Một điều chắc chắn là nó không phải Metaverse.
Sự thay đổi đã bắt đầu, giờ là lúc mỗi chúng ta học cách đồng hành cùng AI thay vì chờ đợi bị bỏ lại phía sau./.