Trao Huân chương Bắc đẩu bội tinh bậc Sĩ quan cho 2 vợ chồng GS. Trần Thanh Vân và GS. Lê Kim Ngọc
GS. Trần Thanh Vân và GS. Lê Kim Ngọc đã cống hiến suốt đời, toàn bộ năng lượng cũng như tài sản cá nhân vì sự phát triển của khoa học và tăng cường mối quan hệ giữa Pháp và Việt Nam
Chiều ngày 3/10/2025 tại Hà Nội, Đại sứ Pháp Olivier Brochet đã thay mặt Tổng thống Cộng hòa Pháp Emmanuel Macron long trọng trao Huân chương Bắc đẩu Bội tinh bậc Sĩ quan, phần thưởng cao quý bậc nhất của nước Pháp cho GS Trần Thanh Vân và GS Lê Kim Ngọc nhằm tôn vinh những cống hiến đặc biệt của 2 nhà khoa học, đồng thời thể hiện sự trân trọng của nước Pháp đối với những đóng góp to lớn của họ trong việc thúc đẩy quan hệ khoa học giữa Pháp và Việt Nam.
Huân chương cao quý nhất của nước Pháp
Phát biểu tại buổi Lễ, Đại sứ Olivier Brochet cho biết, việc trao huân chương này vô cùng đặc biệt bởi Huân chương Bắc đẩu Bội tinh là huân chương cao quý nhất của nước Pháp. Đại sứ nhấn mạnh: Tổng thống Cộng hòa Pháp đã có quyết định đặc biệt này bởi sự nghiệp khoa học vô cùng phong phú và xuất sắc của hai giáo sư xứng đáng được ghi nhận một lần nữa.
Cuộc sống và những cam kết không thể tách rời của hai giáo sư khiến cho những hoạt động của họ với tư cách vừa là nhà khoa học, vừa là những công dân biết dấn thân, trở thành một hành trình xuất chúng, gặt hái được nhiều quả ngọt mà mỗi người chúng ta có thể suy ngẫm.
Hai nhà khoa học đã cống hiến suốt đời, toàn bộ năng lượng cũng như tài sản cá nhân vì sự phát triển của khoa học và tăng cường mối quan hệ giữa Pháp và Việt Nam, cũng như giữa Việt Nam và cộng đồng khoa học thế giới.
Từ năm 1993, bắt đầu từ chuỗi Hội nghị khoa học quốc tế “Gặp gỡ Việt Nam”, được duy trì thường niên, quy tụ nhiều nhà khoa học hàng đầu thế giới trong các lĩnh vực: khoa học phát triển bền vững (hải dương học, quan sát trái đất, sinh học, y tế), khoa học cơ bản (vật lý hạt nhân, vật lý thiên văn, toán học), cũng như khoa học xã hội và nhân văn. Đến năm 2013, Trung tâm Quốc tế về Khoa học và Giáo dục Liên ngành (ICISE) tại Quy Nhơn do GS. Trần Thanh Vân và GS. Lê Kim Ngọc sáng lập từ nguồn thu quỹ của "Gặp gỡ Việt Nam".
ICISE hướng tới trở thành điểm đến quan trọng cho các hội nghị khoa học và học thuật quốc tế, thu hút giới nghiên cứu từ khắp nơi trên thế giới. Nỗ lực này đã được minh chứng bằng sự hiện diện của nhiều nhà khoa học đoạt Giải Nobel và Huy chương Fields tại các sự kiện do ICISE tổ chức.
Không chỉ là nơi hội tụ trí tuệ, ICISE còn chú trọng phổ biến văn hóa khoa học tới công chúng, đặc biệt là khơi dậy niềm đam mê nghiên cứu trong thế hệ trẻ.
Bên cạnh những đóng góp cho khoa học, hai giáo sư còn dành nhiều tâm huyết cho các hoạt động từ thiện. Ngay từ năm 1970, GS. Trần Thanh Vân và GS. Lê Kim Ngọc đã sáng lập Hiệp hội “Aide à l’Enfance du Vietnam” (Giúp đỡ trẻ em Việt Nam), đồng thời đứng ra thành lập Làng trẻ em SOS đầu tiên tại Việt Nam, trở thành mái ấm cho nhiều trẻ em mồ côi.
Ý nghĩa lớn đối với hợp tác khoa học Pháp - Việt
Trong phát biểu đầy xúc động, GS. Lê Kim Ngọc cho rằng, phần thưởng này không chỉ là vinh dự cá nhân mà còn mang ý nghĩa lớn đối với hợp tác khoa học Pháp - Việt.
Bà gửi lời cảm ơn đến Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, ngài Đại sứ Pháp và các cộng sự của ngài, những người thân, những người đồng hành trong bước đường đưa ông bà đến với nước Pháp.
Bà không quên nhắn gửi tới các bạn trẻ: Nên nhớ là tiền bạc, danh vọng, phút chốc có thể trở thành mây khói, nhưng lòng từ bi và tình yêu mãi mãi in dấu thẳm sâu trong tâm trí con người và sẽ chuyển từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Bà cũng trấn an các bạn trẻ đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức không tránh khỏi trên con đường lập thân lập nghiệp, đặc biệt là với các nhà khoa học trẻ: Trong cuộc đời, trước những cơn sóng dữ dội trên mặt biển, nhưng nơi tầng sâu, nước vẫn yên. Đó là điều cốt lõi.
Về phần mình, GS. Trần Thanh Vân gửi lời cảm ơn tới tất cả những người bạn đã hỗ trợ ông trên con đường dẫn tới thành công, nhất là người bạn đời Lê Kim Ngọc. GS mong muốn các bạn trẻ Việt Nam sẽ không ngừng trau dồi và kiên trì với những nghiên cứu khoa học cơ bản, bởi đó là nền tảng của những công nghệ tương lai.
GS. Trần Thanh Vân quê Quảng Bình (nay là Quảng Trị), du học Pháp năm 1953, khi 16 tuổi. Là bậc thầy trong lĩnh vực lý thuyết vật lý nguyên tử, năm 2012 ông là một trong ba người châu Á được tặng Huy chương Tate của Hội Vật lý Mỹ.
GS. Lê Kim Ngọc quê Vĩnh Long, học tại Đại học Sorbonne (Paris) từ năm 1953. Bà tốt nghiệp hạng ưu ngành Khoa học tự nhiên rồi làm nghiên cứu sinh tại Trung tâm Quốc gia Nghiên cứu Khoa học (CNRS) của Pháp. Bà đạt được nhiều thành tựu trong nghiên cứu khoa học, đặc biệt với công trình "Lát mỏng tế bào" được đánh giá mang ý nghĩa mở đường, khai mở một thời kỳ mới cho ngành công nghệ sinh học thực vật./.