Nghị quyết 57-NQ/TW: Đột phá chiến lược về KH&CN và đổi mới sáng tạo
Nghị quyết 57-NQ/TW của Trung ương xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là một trong những đột phá chiến lược, gắn liền với thể chế, hạ tầng, nhân lực. Nghị quyết không chỉ mở ra hướng đi mới cho phát triển quốc gia mà còn khẳng định quyết tâm đưa khoa học và công nghệ (KH&CN) trở thành động lực trực tiếp của tăng trưởng, tạo nền tảng cho Việt Nam hội nhập và bứt phá trong kỷ nguyên số.
Tầm nhìn chiến lược trong Nghị quyết 57-NQ/TW
Nghị quyết 57-NQ/TW được ban hành trong bối cảnh thế giới đang bước vào giai đoạn chuyển đổi sâu rộng, với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, kinh tế tri thức và toàn cầu hóa ngày càng mạnh mẽ. Nghị quyết đã khẳng định rõ: khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực then chốt, cùng với hoàn thiện thể chế và phát triển nguồn nhân lực, trở thành ba khâu đột phá chiến lược để đất nước phát triển nhanh và bền vững.
Điểm mới của Nghị quyết 57 là đặt KH&CN ở vị trí trung tâm trong tiến trình phát triển, coi đây không chỉ là “công cụ hỗ trợ” mà là “lực đẩy chính yếu” giúp nâng cao năng suất lao động, cải thiện chất lượng tăng trưởng và tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia. Đồng thời, Nghị quyết cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của chuyển đổi số, coi đây là phương thức rút ngắn khoảng cách phát triển, đưa Việt Nam tiến nhanh vào nền kinh tế số, xã hội số.
GS.TS Nguyễn Văn Bình, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách KH&CN nhận định: Nghị quyết 57 là bước ngoặt tư duy, đặt khoa học và đổi mới sáng tạo ngang hàng với thể chế và nhân lực. Đây là một khẳng định mạnh mẽ rằng nếu không có KH&CN, Việt Nam không thể thực hiện khát vọng phát triển thành quốc gia thịnh vượng vào giữa thế kỷ XXI.
Không chỉ dừng ở định hướng, Nghị quyết còn đưa ra mục tiêu cụ thể: Đến năm 2030, KH&CN và đổi mới sáng tạo đóng góp chủ yếu vào tăng trưởng, năng suất lao động và nâng cao vị thế đất nước; đến năm 2045, Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, có nền công nghiệp hiện đại, có khả năng cạnh tranh toàn cầu dựa trên tri thức và công nghệ.
Hiện thực hóa Nghị quyết bằng đổi mới sáng tạo
Để Nghị quyết 57-NQ/TW đi vào cuộc sống, yếu tố then chốt là kết nối nghiên cứu với sản xuất, kinh doanh. Nhiều chuyên gia cho rằng, thời gian qua, KH&CN của Việt Nam còn xa rời thực tiễn doanh nghiệp, tỷ lệ thương mại hóa nghiên cứu thấp. Nghị quyết đặt ra yêu cầu phải thay đổi triệt để tình trạng này, biến viện nghiên cứu, trường đại học thành “cánh tay nối dài” của doanh nghiệp, lấy nhu cầu thị trường làm động lực cho nghiên cứu.
Để Nghị quyết 57-NQ/TW đi vào cuộc sống, yếu tố then chốt là kết nối nghiên cứu với sản xuất, kinh doanh. Thời gian qua, KH&CN của Việt Nam vẫn còn khoảng cách với thực tiễn doanh nghiệp, tỷ lệ thương mại hóa nghiên cứu còn thấp. Nghị quyết đặt ra yêu cầu thay đổi triệt để tình trạng này, biến viện nghiên cứu, trường đại học thành “cánh tay nối dài” của doanh nghiệp, lấy nhu cầu thị trường làm động lực định hướng cho nghiên cứu. Khi chính sách thực sự đặt đổi mới sáng tạo làm trung tâm, kết quả nghiên cứu sẽ có thêm nhiều cơ hội ứng dụng, tạo ra sản phẩm có sức cạnh tranh quốc tế.
Bên cạnh đó, Nghị quyết nhấn mạnh vai trò của chuyển đổi số. Đây là trụ cột quan trọng, không chỉ giúp cơ quan quản lý nhà nước minh bạch, hiệu quả hơn, mà còn tạo điều kiện cho doanh nghiệp tối ưu chi phí, tiếp cận thị trường toàn cầu. Việt Nam đặt mục tiêu xây dựng hạ tầng số hiện đại, phổ cập kỹ năng số cho người dân, tạo nên xã hội số toàn diện. Chuyển đổi số không chỉ dừng ở việc ứng dụng công nghệ, mà còn thay đổi mô hình quản trị, cách thức sản xuất và tiêu dùng. Đây chính là “đòn bẩy kép” mà Nghị quyết đã chỉ ra: vừa thúc đẩy năng suất, vừa mở ra không gian phát triển mới cho đất nước.
Một điểm đáng chú ý khác, đó là Nghị quyết 57-NQ/TW đề cao nguồn nhân lực chất lượng cao. Không thể có đổi mới sáng tạo nếu thiếu đội ngũ các nhà khoa học, kỹ sư, chuyên gia am hiểu công nghệ mới. Chính sách đào tạo, thu hút nhân tài, tạo môi trường thuận lợi để trí thức phát huy năng lực sẽ là chìa khóa biến khát vọng thành hiện thực.
Động lực kiến tạo tương lai đất nước
Nghị quyết 57-NQ/TW không chỉ định hướng, mà còn truyền thông điệp mạnh mẽ tới toàn xã hội. Chính phủ, doanh nghiệp, các nhà nghiên cứu và mỗi người dân đều có vai trò trong việc hiện thực hóa tinh thần của Nghị quyết.
Ở tầm quốc gia, việc đặt KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số vào trung tâm sẽ giúp Việt Nam thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, nâng cao vị thế quốc tế. Đây là cơ hội để công nghiệp, thương mại, nông nghiệp đều dựa trên nền tảng công nghệ hiện đại. Đối với mỗi doanh nghiệp và từng cá nhân, Nghị quyết 57-NQ/TW mở ra cơ hội thụ hưởng từ một môi trường thuận lợi cho sáng tạo, khởi nghiệp và phát triển.
Để đạt được điều đó, cần sự vào cuộc đồng bộ: hoàn thiện thể chế, đầu tư hạ tầng, thúc đẩy nghiên cứu, hỗ trợ doanh nghiệp và quan trọng nhất là lan tỏa tinh thần đổi mới trong toàn xã hội.
Nghị quyết 57-NQ/TW đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong định hướng phát triển của Việt Nam, khi lần đầu tiên xác lập rõ ràng vai trò then chốt của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo như một động lực chủ đạo cho tăng trưởng. Khi được triển khai một cách đồng bộ, quyết liệt và hiệu quả, Nghị quyết 57-NQ/TW không chỉ tạo nền tảng vững chắc cho quá trình chuyển đổi số toàn diện, mà còn góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, gia tăng năng suất lao động và sức cạnh tranh quốc gia. Từ đó, Việt Nam sẽ có đủ nội lực để hội nhập sâu rộng, vững vàng bước vào hàng ngũ các quốc gia phát triển, hiện thực hóa khát vọng về một đất nước thịnh vượng, hạnh phúc trong kỷ nguyên số./.