Sự thật khoa học đằng sau tranh cãi về thuốc hạ sốt Tylenol và thai kỳ
Các nhà khoa học cho rằng, việc không điều trị sốt trong thai kỳ có thể gây hại nhiều hơn so với việc sử dụng paracetamol.
Trong một bài phát biểu tại Nhà Trắng ngày 22/9/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng, thuốc giảm đau Tylenol (chứa thành phần chính là acetaminophen, còn được biết đến với tên gọi paracetamol) có liên quan đến chứng tự kỷ và các rối loạn phát triển thần kinh lâu dài ở thai nhi. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng, việc kiêng sử dụng thuốc trong những trường hợp cần thiết có thể khiến phụ nữ và thai nhi đối mặt với nguy cơ cao hơn.
Paracetamol là một trong những loại thuốc được sử dụng phổ biến nhất trong thai kỳ và nhìn chung được xem là an toàn. Thuốc thường được dùng để giảm đau và hạ sốt, bao gồm sốt do các bệnh nhiễm virus như cảm lạnh hoặc các bệnh nhiễm khuẩn gây viêm đường tiết niệu và viêm thận.
Ngày 22/9/2025, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) thông báo rằng, các sản phẩm chứa acetaminophen sẽ có nhãn cảnh báo mới, trong đó đề cập đến khả năng liên quan giữa việc sử dụng thuốc và nguy cơ tăng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) cũng như chứng tự kỷ ở trẻ. Ủy viên FDA Marty Makary cho biết, sự thay đổi này “có thể khiến nhiều người tránh dùng acetaminophen trong thai kỳ”. Trái lại, ông Trump thì khẳng định trực diện hơn: “Hãy cố gắng hết sức để không dùng nó.”
Tuy nhiên, lời khuyên này đã bị bác bỏ bởi các bác sĩ, tổ chức y khoa và cơ quan quản lý y tế tại nhiều quốc gia, trong đó có Trường Cao đẳng Sản phụ khoa Hoa Kỳ, Cơ quan Quản lý Dược phẩm và Sản phẩm chăm sóc sức khỏe Vương quốc Anh, cũng như Cơ quan Quản lý Dược phẩm Úc.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng ra tuyên bố rằng, hiện không có “bằng chứng khoa học thuyết phục nào xác nhận mối liên hệ có thể có”. Các yếu tố gây ra ADHD và tự kỷ rất phức tạp, trong đó di truyền đóng vai trò quan trọng.
Nguy cơ từ việc không điều trị sốt
Có bằng chứng cho thấy, việc để sốt cao (trên 39,1 °C) hoặc kéo dài hơn 24 giờ mà không điều trị sẽ làm tăng nguy cơ xảy ra các biến chứng trong thai kỳ, theo bà Debra Kennedy, nhà nghiên cứu sức khỏe phụ nữ tại Đại học New South Wales (UNSW), Sydney, Úc. “Điều này có liên quan đến nguy cơ sảy thai cao hơn và một số dị tật bẩm sinh,” bà cho biết, bao gồm dị tật cột sống, tim và bất thường khuôn mặt.
Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, sốt cao không được điều trị trong thai kỳ có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng tự kỷ và các rối loạn tâm thần như tâm thần phân liệt, do ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của thai nhi. Bà Kennedy cảnh báo rằng, việc tạo ra nỗi sợ xung quanh paracetamol có thể khiến phụ nữ chuyển sang sử dụng các loại giảm đau ít an toàn hơn. “Chắc chắn sẽ có những phụ nữ e ngại dùng paracetamol trong thai kỳ vì các phát biểu này,” bà nói, đồng thời cho biết, nhiều bác sĩ đã bắt đầu tìm kiếm tài liệu tham khảo để tư vấn cho bệnh nhân đang có lo ngại.
Lựa chọn thay thế hạn chế và rủi no nặng nề
Theo bác sĩ sản khoa kiêm nhà nghiên cứu Alex Polyakov tại Đại học Melbourne (Úc), một số loại thuốc giảm đau khác tiềm ẩn rủi ro đáng kể và đã được chứng minh là không an toàn khi sử dụng trong thai kỳ.
Nhóm này bao gồm aspirin, ibuprofen, naproxen, diclofenac và indomethacin - các thuốc thuộc nhóm chống viêm không steroid (NSAID).
Các nghiên cứu cho thấy, việc dùng NSAID trong ba tháng đầu thai kỳ làm tăng nguy cơ sảy thai. Còn trong ba tháng cuối, nhóm thuốc này có thể ảnh hưởng đến chức năng thận của thai nhi, làm giảm lượng nước ối, gây nguy cơ chức năng phổi kém phát triển hoặc khớp cứng. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc chống viêm không steroid trong giai đoạn cuối thai kỳ cũng có thể gây đóng sớm một lỗ thông giữa hai mạch máu từ tim, dẫn đến các vấn đề hô hấp nguy hiểm đến tính mạng sau khi trẻ chào đời.
Nhà nghiên cứu Kennedy bổ sung, một số loại giảm đau thay thế này vẫn được kê trong thai kỳ nhưng thường ở liều thấp, chẳng hạn aspirin liều thấp để giảm nguy cơ tiền sản giật - tình trạng gây tăng huyết áp và làm giảm cung cấp oxy cũng như dưỡng chất cho thai nhi.
Một vấn đề lớn hiện nay là sự thiếu vắng các thử nghiệm lâm sàng có sự tham gia của phụ nữ mang thai, khiến cho mức độ an toàn của nhiều loại thuốc trong thai kỳ vẫn chưa được xác định. Hệ quả là một số bác sĩ e ngại khi kê đơn, còn phụ nữ thì đôi khi ngừng hoặc tránh dùng thuốc cần thiết, thậm chí chấm dứt thai kỳ vì lo sợ ảnh hưởng đến thai nhi.
Đề cập đến định hướng khắc phục, Polyakov nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cải tiến các thử nghiệm lâm sàng. Ông khẳng định: Các thử nghiệm lâm sàng được thiết kế bài bản với sự tham gia của các thai phụ sẽ giúp làm sáng tỏ tác động của thuốc đối với cả mẹ và thai nhi, đồng thời thu hẹp những khoảng trống còn tồn đọng lâu nay trong bằng chứng khoa học./.