Từ sau Cách mạng tháng 8 năm 1945, nhiều bộ thông sử về lịch sử Việt Nam được biên soạn và xuất bản, nhưng chỉ có bộ Lịch sử Việt Nam gồm 2 tập (Tập 1 xuất bản năm 1971, Tập 2 xuất bản năm 1985) do Ủy ban Khoa học xã hội Việt Nam chủ trì là bộ sử mang tính quốc gia đầu tiên. Sau 35 năm kể từ khi phát hành Tập 2 bộ Lịch sử Việt Nam, nước ta và thế giới đã trải qua nhiều sự kiện trọng đại, yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đòi hỏi phải sớm có một bộ quốc sử mới được bổ sung, hoàn thiện phù hợp với tư tưởng chính trị - xã hội thời đại... Từ thực tiễn đó, Bộ Khoa học và Công nghệ đã phê duyệt thực hiện Đề án cấp quốc gia “Nghiên cứu, biên soạn bộ Lịch sử Việt Nam”.