Phân biệt nhựa đựng thực phẩm độc hại và an toàn
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều đồ đựng thực phẩm hàng kém chất lượng chứa chất độc hại, cụ thể là sản phẩm từ nhựa, nhưng lại được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng. Các loại hộp nhựa có giá thành rẻ, mẫu mã đa dạng, phong phú được rất nhiều người nội trợ ưa chuộng. Tuy nhiên, sau một thời gian sử dụng và dùng các chất tẩy rửa để làm sạch, hộp thường để lại các vết trầy xước hoặc ngả vàng. Tại đây, các vi khuẩn, vi trùng bắt đầu xuất hiện gây hại cho sức khỏe người dùng. Từ đó có thể bị nhiễm độc hoặc mắc một số bệnh lý về đường ruột.
Ngoài ra, các hộp được làm từ nhựa kém chất lượng sẽ sản sinh ra chất độc là BPA (tác nhân gây ra một số bệnh nguy hiểm như tiểu đường, vô sinh, béo phì hoặc ung thư). Việc dùng hộp nhựa để đựng kem, đựng nước ngọt, đựng thức ăn chế biến sẵn vẫn có khả năng bị nhiễm độc. Hầu hết các nhà sản xuất dùng nguyên liệu và áp dụng công nghệ cho loại nhựa chỉ dùng 1 lần duy nhất, do đó khi tái sử dụng ở nhiệt độ khác nhau sẽ sản sinh ra các chất gây hại đến sức khỏe con người.
Để đảm bảo an toàn sức khỏe, người tiêu dùng nên hạn chế sử dụng đồ nhựa, có thể thay thế bằng đồ sứ, gốm hoặc thủy tinh. Nếu dùng đồ nhựa thì tuyệt đối không nên đựng thức ăn đang nóng vì hóa chất độc hại có thể ngấm vào thức ăn hoặc đồ uống khiến sức khỏe bị ảnh hưởng. Các nhà khoa học Đức đã cảnh báo không nên dùng các dụng cụ bằng nhựa để đựng thức ăn nóng trên 70oC, vì có khả năng hấp thụ một loạt các hóa chất độc hại. Hoặc nếu dùng đồ nhựa đựng thực phẩm cần phải phân biệt được đâu là nhựa an toàn, đâu là nhựa chứa hóa chất độc hại.
Theo Viện Y học ứng dụng Việt Nam, nhựa an toàn là nhựa không chứa các hóa chất độc hại (ví dụ chất độc BPA gây ung thư, béo phì, vô sinh,...). Có 7 loại nhựa thông dụng thường được sử dụng hiện nay. Người dân có thể phân biệt các loại nhựa dựa vào các ký hiệu được in dưới đáy vỏ chai/hộp nhựa bằng các con số từ 1-7. Các con số này biểu thị dấu hiệu phân loại nhựa và cho biết loại nào nên dùng và loại nào không nên dùng.
Số 1: Nhựa PET hay còn gọi là PETE (polyethylene terephthalate) là loại nhựa thông dụng thường được dùng để đựng thực phẩm dạng lỏng như nước uống, nước ngọt, gia vị (ví dụ nước mắm, nước tương)... Nhựa PET đảm bảo an toàn ở nhiệt độ bình thường, tuy nhiên chỉ nên dùng 1 lần và không nên tái sử dụng do vỏ chai dễ bám mùi vị và vi trùng. Nhựa PET cũng dễ biến dạng, cong queo khi gặp nhiệt độ cao và thẩm thấu chất độc trong nhựa vào thực phẩm.
Số 2: Nhựa HDP hay HDPE (high density polyethylene) là loại nhựa tốt và an toàn nhất để đựng thực phẩm. Loại nhựa này có rất nhiều ưu điểm như chịu được nhiệt độ cao (120oC trong thời gian ngắn, 110oC trong thời gian dài), không sinh ra độc tính, không bị tác động bởi môi trường bên ngoài.
Số 3: Nhựa PVC là loại nhựa mềm dẻo, đa dụng nhưng lại chứa rất nhiều hóa chất độc hại như phthalates (cản trở sự tăng trưởng của hormone và năng lực sinh sản), bisphenol A (BPA)... Nhựa PVC thường được sử dụng để sản xuất nhiều vật dụng như túi ni lông, màng bọc thực phẩm, chai đựng nước, đồ chơi. Loại nhựa này khi gặp nhiệt độ cao sẽ thẩm thấu chất độc vào thực phẩm, do đó đây là loại nhựa không an toàn để đựng thực phẩm, nhất là thực phẩm nóng. Vì vậy, không nên bọc thực phẩm bằng màng bọc PVC quay trong lò vi sóng ở nhiệt độ cao
Số 4: Nhựa LDPE (low density polyethylene) là loại nhựa không sinh ra độc tính, chịu được nhiệt độ cao (95oC trong thời gian ngắn), nhưng kém bền hơn HDPE về tính vật lý (dễ gãy, chịu va đập kém...). Đây là loại thường được sử dụng để sản xuất túi ni lông, găng tay ni lông, chai lọ đựng hóa chất, loại nhựa này cũng nên chú ý khi dùng ở nhiệt độ cao.
Số 5: Nhựa PP (polypropylene) là loại nhựa có tính chịu nhiệt tốt nhất (130-170oC) nên được sử dụng thông dụng để làm các loại hộp đựng thực phẩm. Vì thế được xem là có khả năng chịu nhiệt tốt, không sinh ra độc tính, an toàn khi sử dụng đựng thực phẩm nóng hay quay trong lò vi sóng.
Số 6: Nhựa PS (polystyrene) là loại nhựa rất rẻ và nhẹ. Loại nhựa này được ứng dụng để làm các hộp đựng đồ ăn dùng 1 lần hay cốc nhựa dùng 1 lần. Tuy có khả năng chịu nhiệt nhưng vẫn có thể thẩm thấu chất độc vào thực phẩm dưới tác động của nhiệt độ cao hay thực phẩm có chứa acid/kiềm mạnh. Do đó không an toàn để đựng thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm nóng.
Số 7: Nhựa PC là loại nhựa giá rẻ và cực kỳ độc hại. Loại nhựa này thường dùng để sản xuất vật dụng đựng hóa chất hay bình đựng nước. Khi đựng thực phẩm nóng có thể khuếch tán các chất độc hại nguy hiểm vào thực phẩm (ví dụ chất độc BPA).
Do sự phổ biến của các sản phẩm nhựa trong đời sống hằng ngày, đặc biệt là những vật liệu nhựa không an toàn gây ra sự nhiễm vi nhựa ở hầu hết dân số. Viện Y học ứng dụng Việt Nam khuyến cáo vi nhựa khi xâm nhập vào cơ thể sẽ tích tụ tại các bộ phận trong cơ thể như gan, phổi... và gần như không có cách nào để thải độc nhựa khỏi cơ thể con người. Tuy nhiên, vẫn có cách để giảm thiểu tác hại của vi nhựa đối với sức khỏe con người có thể tránh sử dụng nhựa dùng 1 lần như ống hút, cốc nhựa, hộp nhựa và các loại nhựa có ký hiệu 3, 6, 7 để đựng thực phẩm, nhất là thực phẩm nóng, hoặc dùng để đựng thực phẩm quay trong lò vi sóng. Ưu tiên các loại nhựa có ký hiệu 1, 2, 4, 5 để đựng thực phẩm, đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Bảo Linh